W obecnych czasach czuwanie nad bezpieczeństwem powierzane jest elektronice, za czym przemawiają niewymierne korzyści, o czym przekonał się już nie jeden z nas. W tym artykule chciałbym skupić się nad systemami alarmowania włamania i napadu, które wbrew pozorom, mimo groźnej nazwy często wykorzystywane są nie tylko do tych celów. Ale o tym przekonacie się w dalszej części.
Już we wczesnym etapie budowy naszego wymarzonego domu musimy przewidywać i planować wiele rzeczy.  Jedną z nich powinien być system alarmowy. Najlepszym krokiem jest spotkanie z doświadczonym instalatorem systemów alarmowych w celu omówienia oczekiwań wobec systemu oraz poznania możliwości jakie nam oferuje. Obecne systemy alarmowe potrafią pełnić podstawowe zadania automatyki domowej takie jak np. sterowanie ogrzewaniem, podlewanie ogrodu, sterowanie oświetleniem,  automatyką bramową, zamykanie okien, kontrola żaluzji i rolet oraz wiele innych czynności, które mogą wykonywać się automatycznie oraz którymi możemy zarządzać ze swojego smartfona będąc w dowolnym miejscu na świecie. Jeżeli wiec nasz system alarmowy ma pełnić funkcję automatyki budynkowej, musimy zintegrować go ze specjalnie wykonaną do tego celu instalacją elektryczną. Dlatego ważne jest, aby o instalacji alarmowej pomyśleć wcześniej niż o elektrycznej, co pozwoli na pełne wykorzystanie możliwości centrali alarmowych.
Zaczynając od podstawowej funkcji systemu, czyli ochrony naszego domu, mamy do dyspozycji ochronę zewnętrzną terenu przed domem oraz wewnętrzną w środku budynku.

 

Ochrona zewnętrzna.
Ochronę zewnętrzną możemy realizować na kilka sposobów z użyciem następujących czujników:
– Czujniki zakopywane w ziemi  dla ochrony obwodowej  naszej posesji.
Do tego celu wykorzystujemy głównie kable sensoryczne, które zakopane pod powierzchnią ziemi monitorują swoje otoczenie w celu wykrycia ruchu. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że są one niewidoczne, dzięki czemu intruz nie jest w stanie zidentyfikować strefy działania naszego systemu. Wadą, przede wszystkim konieczność rozkopania naszej posesji, na co w późniejszych etapach budowy domu nie każdy się decyduje.

– Użycie czujników „napłotowych” pozwala na detekcje intruza, który przez ogrodzenie próbuje wtargnąć na teren naszej posesji.  System ten do detekcji wykorzystuje aktywny światłowód, który zamontowany na naszym ogrodzeniu wyczuwa intruza wspinającego się, lub usiłującego je przeciąć. Jest  odporny na warunki atmosferyczne, małe zwierzęta oraz odróżnia wibracje wywołane przez wiatr od faktycznego naruszenia. Dzięki zastosowaniu światłowodu system ten odpory jest również na działanie zakłóceń radiowych, elektromagnetycznych oraz wyładowań elektrycznych.

– Użycie barier podczerwieni,  jest to jedno z tańszych rozwiązań ochrony obwodowej spełniających świetnie swoje zadanie na odległości nawet 200m. W skład jednego zestawu wchodzą dwie bariery, nadawcza oraz odbiorcza. Zadaniem bariery nadawczej jest wysyłanie wiązek światła podczerwieni  wprost do soczewki bariery odbiorczej.
Bariera odbiorcza analizuje otrzymane wiązki światła, po czym steruje wyjściem alarmowym w zależności od otrzymanych informacji. Naruszenie równoznaczne z wysłaniem sygnału alarmowego następuje po przecięciu wiązek światła przez znajdujący się pomiędzy barierami obiekt. Rozwiązanie tego typu odporne jest na małe zwierzęta czy ptaki, jednak podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych takich jak np. mgła lub silne opady, mogą wystąpić przypadkowe wzbudzenia alarmu zwłaszcza w barierach, których odległość od siebie jest bliska maksymalnej odległości podawanej przez producenta. Przy wyborze barier warto jest uwzględnić te z komunikacją dwustronną oraz automatycznym wzmocnieniem mocy nadajnika. Pozwala to w większym stopniu wyeliminować niekorzystne działanie warunków środowiskowych.

 

– Czujniki zewnętrzne
Czujniki zewnętrzne możemy pogrupować sposobami detekcji:
–PIR (Passive Infra Red).
Jest to detekcja polegająca na badaniu temperatury obiektu wchodzącego w zakres działania detekcji czujnika. W praktyce wygląda to tak że czujnik kompensuje temperaturę otoczenia w jakim się znajduje. Człowiek wchodząc w obszar detekcji czujnika widziany jest jako nagły jej wzrost, co po obróbce sygnału przez czujnik skutkuje zadziałaniem wyjścia alarmowego. W zewnętrznych czujnikach w celu ograniczenia fałszywych wzbudzeń stosowane są zazwyczaj co najmniej dwa pyroelementy i dopiero wówczas, gdy na obu pojawi się nagła zmiana temperatury aktywowane jest wyjście alarmowe.

Przykład detekcji czujnika PIR z soczewką Fresnela (Źródło: napad.pl)

Najsprawniejsze działanie czujnika uzyskujemy przez ustawienie go w taki sposób aby wchodzący intruz przecinał strefy detekcji tak jak sugeruje czerwona strzałka na powyższym rysunku. Na rynku dostępne są czujniki o różnych kątach działania, a klasyfikuje się je jako kurtynowe oraz szerokokątne.
– Kurtynowe: szerokość detekcji tych czujników zazwyczaj wynosi około 5o. Mają one za zadanie stworzenie bariery (linii) której przekroczenie wywoła alarm. Rozwiązanie to sprawdza się  jeśli chcemy chronić np.  podejście do ściany z oknam,i lecz w ich niedalekim sąsiedztwie mamy rośliny które przy szerokim kącie detekcji swoim ruchem na wietrze mogłyby zakłócić działanie czujnika.
– Szerokokątne, są to czujniki działające w zakresie do około 90o. Jest to najczęściej stosowane rozwiązanie w terenach otwartych, montuje się je zazwyczaj na elewacji budynku tworząc wokół niego obszar nie do pokonania bez zauważenia.

– PIR+Mikrofala.
Czujnik który łączy w sobie detekcje PIR oraz detekcje mikrofalą, wbudowany ma w sobie poza elementami PIR, nadajnik i odbiornik mikrofali. Z czujnika wysyłana jest fala o znanej częstotliwości i badana jest częstotliwość fali odbitej, jako określenie wyglądu terenu pokrywanego przez czujnik. Zmiany zachodzące w wyglądzie fali powracającej do czujnika poddawane są obróbce sygnału i po przekroczeniu ustalonych wartości odbierane są jako naruszenie chronionego obszaru. Czułość mikrofali w większości czujników jest regulowana przez instalatora tak, aby optymalnie chronić wyznaczony teren. Główną zaletą czujników wyposażonych w tor mikrofali jest odporność na  fałszywe wzbudzenia dzięki dwóm różnym źródłom detekcji intruza.

 –Czujniki laserowe
Jest to mało popularne rozwiązanie ze względu na swoją wysoką cenę, jednak posiada największe możliwości. Czujnik skanuje laserem w podczerwieni obszar swojego działania, może wykryć wielkość, prędkość  oraz odległość obiektu. Dzięki przetwarzaniu informacji za pomocą specjalnego algorytmu otrzymujemy najwierniejszą detekcję człowieka przy maksymalnej eliminacji fałszywych alarmów.

Przy planowaniu zabezpieczenia naszego terenu należy wybrać najbardziej optymalne dla nas rozwiązanie, pamiętając przy tym że jedno nie wyklucza drugiego. Instalując np. bariery optyczne możemy utworzyć pierwszą strefę detekcji, a czujniki zamontowane np. na elewacji naszego budynku stworzą nam drugą strefę. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie jeśli mamy dużą działkę, gdzie dom znacznie oddalony jest od ogrodzenia. Uzyskujemy dzięki temu czytelne informacje z której strony należy spodziewać się zagrożenia oraz zyskujemy cenny czas dla grupy interwencyjnej, która otrzyma sygnał już przy naruszeniu pierwszej strefy ochrony. Dzięki takiemu rozwiązaniu bardzo często intruz nie ma możliwości podejść wystarczająco blisko domu, aby wyrządzić jakąkolwiek szkodę.

Ważnym elementem przy planowaniu rozmieszczenia urządzeń detekcyjnych jest to,  aby nie sugerować się standardowymi wytycznymi, tylko spełnić warunki zawarte w szczegółowej instrukcji czujnika. Dzięki temu unikniemy niemiłych niespodzianek podczas uruchamiania systemu, znacznie ograniczymy fałszywe wzbudzenia alarmu, a przede wszystkim wykorzystamy w pełni możliwości czujników. Warto pamiętać że stosując ochronę zewnętrzną jesteśmy w stanie uniknąć  przykrych konsekwencji takich jak np. wybite okno, uszkodzony zamek, skradziony samochód z posesji itp. Przy zaprogramowaniu odpowiedniego scenariusza działania systemu w połączeniu z alarmowaniem grupy interwencyjnej,  uniemożliwiamy intruzowi zbliżenie się do naszego budynku zapewniając sobie i najbliższym komfort mieszkania we własnym domu.

Tomasz Hulak – firma Speccontrol