Podziel się
Przyjemny mikroklimat we wnętrzu własnego domu, odpowiednia temperatura ścian, podłóg, stropów, brak denerwujących hałasów, przedostających się z sąsiednich mieszkań… no i przede wszystkim minimalne koszty związane z ogrzewaniem – oto marzenia każdego z nas.
Wszystkie te marzenia możemy osiągnąć stosując w naszych domach odpowiednią izolacją. Taką izolacją bez wątpienia jest styropian.
Dlaczego styropian?
Styropian jest stosowany w budownictwie jako skuteczna izolacja cieplna i akustyczna. Dzięki zaletom styropianu uzyskuje się rozwiązanie nowoczesne, efektywne, przyjazne dla środowiska i korzystne cenowo. Wyroby styropianowe zostały odpowiednio sklasyfikowane ze względu na ich zastosowanie w budownictwie. Obecnie obowiązująca w Polsce norma krajowa to: PN-B 20132 : 2004 „Wyroby ze styropianu (EPS) produkowane fabrycznie - zastosowania”.
Izolacja poszczeóglnych przegród budowlanych – ściany zewnętrzne.
We współczesnym budownictwie rozdzielona została funkcja izolacji termicznej i funkcja przenoszenia obciążeń. Ściany zewnętrzne tworzą wielowarstwowe układy przegród. Wyróżniamy kilka podstawowych sposobów ich ocieplenia. Kiedyś, ściany zewnętrzne, by uzyskać odpowiednią izolacyjność cieplną , musiały posiadać odpowiednią grubość np. ściana z cegły miała min. 51 cm. Obecnie nie stosuje się tego typu rozwiązań, gdyż jest to nieekonomiczne, a ponadto nie pozwala na spełnienie aktualnych wymagań ochrony cieplnej zawartych w odpowiednim rozporządzeniu. W dzisiejszych czasach coraz większego znaczenia nabiera racjonalizacja zużycia energii. Ma to związek z cenami nośników energii i prognozowanym ich wzroście. Ponieważ 2/3 kosztów utrzymania budynku są kosztami ogrzewania, dlatego konieczna staje się minimalizacja strat ciepła.
Straty energii cieplnej w budynkach zdominowane są ucieczką ciepła przez przegrody zewnętrzne. Ilość traconego ciepła, a co za tym idzie ilość paliwa zużywanego do ogrzania budynku, jest wprost proporcjonalna do całkowitej powierzchni przegród zewnętrznych budynku i odwrotnie proporcjonalna do właściwości termoizolacyjnych przegród. Straty ciepła przez ściany zewnętrzne wynoszą około 40%. Dla zapewnienia więc w budynkach odpowiedniego komfortu cieplno-wilgotnościowego, a jednocześnie osiągnięcia wysokiej ekonomiczności eksploatacyjnej, należy pamiętać o tym, że projektowanie i wykonywanie przegród zewnętrznych powinno być związane nie tylko z warunkami konstrukcyjnymi, ale także z optymalizacją energetyczno - ekonomiczną. Projektując przegrody wielowarstwowe, należy zwrócić szczególną uwagę na kolejność warstw.
Najbardziej korzystnym, z punktu widzenia fizyki budowli jest układ, w którym materiał termoizolacyjny znajduje się po stronie temperatur niższych. W ścianie ocieplonej od zewnątrz materiał termoizolacyjny ogranicza zasięg temperatur ujemnych, dzięki czemu konstrukcja nośna nie jest narażona na ich niszczące działanie. Ponadto układ ten pozwala na zachowanie dużej pojemności cieplnej warstwy konstrukcyjnej, która łagodzi zmiany temperatur w przerwach ogrzewania oddając zgromadzone ciepło do wnętrza pomieszczeń. Ocieplenie ścian po wewnętrznej stronie jest niekorzystnym rozwiązaniem, ponieważ w tym przypadku w warstwie konstrukcyjnej występują duże wahania temperatur.
Fundamenty i cokoły.
Ochrona cieplna przegród budynku odgrywa coraz większą rolę w dobie rosnących cen nośników energii oraz kurczących się zasobów surowców energetycznych. Aby sprostać jej wymaganiom oraz obniżyć wysokie koszty ogrzewania, należy izolację termiczną budynku rozpocząć już od fundamentów. Odpowiednio zaprojektowana i wykonana, daje możliwość adaptacji części podziemnych budynku, do celów użytkowych. Najskuteczniejszą formą ochrony cieplnej budynku w części podziemnej i przyziemnej jest ułożenie tzw. izolacji obwodowej. Jest ona zewnętrzną, ciągłą i pozbawioną mostków cieplnych izolacją termiczną przegród zewnętrznych bezpośrednio stykających się z gruntem. Izolacja termiczna ścian piwnic od strony zewnętrznej, pozwala ograniczyć zasięg ujemnych temperatur do wnętrza konstrukcji ściany oraz wyeliminować ryzyko kondensacji pary wodnej wewnątrz przegrody lub na jej powierzchni wewnętrznej.
Zadaniem termoizolacji obwodowej jest zmniejszenie strat ciepła oraz ochrona hydroizolacji położonej bezpośrednio na zewnętrznej powierzchni ściany fundamentowej przed ewentualnymi uszkodzeniami mechanicznymi. Rola systemu termoizolacji obwodowej w skutecznej ochronie hydroizolacji jest tym ważniejsza, iż to właśnie migrująca woda, która zawiera rozpuszczone substancje organiczne i sole mineralne, jest najczęściej przyczyną uszkodzenia ścian piwnic i ich przyspieszonej degradacji.
Materiał termoizolacyjny do izolacji obwodowej musi wykazywać się odpowiednimi właściwościami, m.in. wysoką trwałością. Ściany piwnic, które nie są izolowane termicznie, (zwłaszcza w przypadku piwnic ogrzewanych), mogą być przyczyną straty ciepła rzędu 6% całkowitych strat ciepła z budynku. Projektant musi zastosować odpowiednią termoizolację i hydroizolację pomieszczeń piwnic, by móc zapewnić odpowiednie warunki ich użytkowania, zwłaszcza kiedy są one przeznaczone na garaże, warsztaty, sauny itp. By to osiągnąć należy zastosować termoizolację o odpowiedniej grubości. W budynkach niepodpiwniczonych równie ważne jest prawidłowe zastosowanie termoizolacji, jak i hydroizolacji. Ocieplając od zewnątrz ściany fundamentowe eliminujemy mostki termiczne powstające na styku podłogi na gruncie i ścian parteru.
Podłogi na gruncie.
Różne przeznaczenia pomieszczeń, wymuszają konieczność zapewnienia odpowiedniego komfortu użytkowania – a co za tym idzie odpowiedniej izolacji podłogi na gruncie. Straty ciepła z budynku do gruntu wynoszą ok. 15-20 % strat w ogólnym bilansie cieplnym, dlatego też umiejętność odpowiedniego projektowania izolacji termicznej podłóg na gruncie jest bardzo ważna. Podłoga na gruncie jest szczególnym rodzajem przegrody, ponieważ jest w ciągłym kontakcie z zawilgoconym środowiskiem, więc jest narażona na zagrożenia z tym związane. W budynkach podpiwniczonych często wykorzystuje się pomieszczenia piwnic bezpośrednio stykające się z gruntem do celów użytkowych.
Coraz częściej, także z powodów ekonomicznych, buduje się budynki bez podpiwniczenia, gdzie podłoga na gruncie jest jednocześnie podłogą kondygnacji mieszkalnej. Prawo Budowlane nakazuje projektowanie i budowanie budynków w sposób zapewniający oszczędność energii i odpowiednią izolacyjność przegród. Oznacza to, że konieczne jest stosowanie izolacji termicznej pod powierzchnią podłogi posadowionej bezpośrednio na gruncie.
Decyzja o doborze grubości izolacji jest wynikiem wymagań. Zależy ona również od właściciela budynku i projektanta, który powinien wziąć pod uwagę przeznaczenie i sposób ogrzewania takich pomieszczeń, jak również zasadę racjonalnego zużycia energii. Izolacja termiczna przy zastosowaniach w konstrukcji podłogi na gruncie musi charakteryzować się przede wszystkim:
• wysoką wytrzymałością na naprężenia wywołane obciążeniami użytkowymi i własnymi układu;
• odpowiednimi właściwościami termicznymi;
• stabilnością wymiarów.
Ze względu na umiejscowienie izolacji termicznej w konstrukcji podłogi na gruncie, wyróżnia się kilka rozwiązań tego typu przegrody. Zastosowanie któregoś z tych wariantów uzależnione jest od konstrukcji budynku, jego przeznaczenia i rodzaju termoizolacji.
Podłogi pływające.
W stropach znajdujących się nad pomieszczeniami ogrzewanymi , bardzo ważną rolę pełni izolacja akustyczna, gdyż w większości, są to przegrody pomiędzy pomieszczeniami mieszkalnymi, biurowymi itp., (różnica temperatur w tych pomieszczeniach nie jest większa niż 5°C). Odpowiednia jakość akustyczna jest jedną z podstawowych cech użytkowych w budynkach mieszkalnych. Ludzie w środowisku zamieszkania posiadają bardzo dużą wrażliwość na hałas. Nieodpowiednie warunki akustyczne w mieszkaniu mogą stanowić dużą uciążliwość dla mieszkańców i powodować zakłócenia w ich codziennym życiu (utrudniając pracę, odpoczynek, sen itp).
Ochrona przed hałasem i drganiami w budynkach mieszkalnych wynikająca z przepisów prawnych, ujęta jest w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Rozporządzenie narzuca obowiązek projektowania i wykonywania budynków tak, aby poziom hałasu, nie stanowił zagrożenia dla zdrowia użytkowników, a także umożliwiał im pracę, odpoczynek i sen w odpowiednich warunkach. W obiektach tych zapewnieniem dostatecznej izolacyjności akustycznej stropów od dźwięków uderzeniowych, dającej komfort użytkowania, jest wykonanie podłogi pływającej z użyciem elastycznych płyt styropianowych.
W przypadku konieczności większej izolacyjności cieplnej stropu lub wykonania ogrzewania podłogowego, przy jednoczesnym zachowaniu wysokich parametrów akustycznych i cieplnych stropu należy zastosować tzw. układ mieszany, tj. połączenie dwóch typów płyt styropianowych.
Dachy skośne.
Dach stromy jest to wielowarstwowa przegroda, posiadająca duży kąt nachylenia do poziomu. Dzięki temu uzyskuje się dodatkową powierzchnię w budynku (poddasze). Decydując się na zagospodarowanie tej powierzchni musimy pamiętać o odpowiednim rozmieszczeniu warstw w przegrodzie dachu. Dach to zespół elementów przykrywających budynek oraz zabezpieczających jego wnętrze przed wpływami atmosferycznymi. Pełni on również bardzo ważną funkcję estetyczną w budynku. Różnica pomiędzy dachem i stropodachem polega na ukształtowaniu ustroju nośnego.
W stropodachach to na ogół strop ostatniej kondygnacji. W przypadku dachu rolę tą pełnią różnego typu ustroje płaskie lub przestrzenne. Powinny one posiadać odpowiednią wytrzymałość i sztywność przestrzenną oraz pozwolić na kształtowanie formy geometrycznej dachu, zgodnie z warunkami eksploatacji budynku i oczekiwaniami architektonicznymi.
O wyborze rodzaju dachu, decyduje m.in. funkcja obiektu, rozpiętość podpór, rodzaj i wielkość obciążeń, itp. Dach stromy jest jednym z częściej występujących typów dachu. Jego konstrukcja składa się przeważnie z drewnianej więźby dachowej. Ten rodzaj dachu pozwala uzyskać dodatkową powierzchnię budynku tzn. poddasze. Dach z poddaszem użytkowym, wymusza staranne zaprojektowanie i rozmieszczenie warstw w konstrukcji dachu skośnego.
Standardowy układ warstw wygląda następująco:
• pokrycie dachu,
• folia wstępnego krycia,
• szczelina powietrzna,
• izolacja termiczna,
• paraizolacja,
• podsufitka.
Izolacja stropu poddasza nieużytkowego
Stropy to przegrody poziome dzielące budynek na kondygnacje. Składają się z konstrukcji nośnej oraz z różnych rodzajów warstw podłogowych i wykończenia sufitu. Zadaniem stropów jest:
• przenoszenie obciążeń własnych, użytkowych i ścian działowych;
• usztywnienie budynku w kierunku poziomym;
• stanowienie podłoża pod podłogi;
• stanowienie izolacji termicznej i akustycznej;
• zabezpieczenie przed rozprzestrzenianiem się ognia z sąsiednich kondygnacji.
Musimy pamiętać, że izolacyjność cieplna stropu powinna być dostosowana do różnicy temperatur występujących po obu jego stronach. Stropy, które rozgraniczają pomieszczenia o różnych temperaturach, a w szczególności te, które oddzielają wnętrza od otoczenia zewnętrznego (np. stropy nad przejazdami, pod tarasami) powinny spełniać wymagania zawarte w odpowiednim rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dotyczące oszczędności energii i izolacyjności cieplnej. W celu ograniczenia strat ciepła przez stropy z pomieszczeń ogrzewanych do nieogrzewanych, niezbędne jest zastosowanie odpowiedniej warstwy termoizolacyjnej. Brak izolacji termicznej stropów pomiędzy ogrzewanymi, a nieogrzewanymi pomieszczeniami może spowodować straty ciepła nawet do 20% wszystkich strat ciepła w budynku. Odpowiednia izolacyjność termiczna podłóg pozwala nie tylko na ograniczenie strat ciepła, ale również na lepsze wykorzystanie zdolności akumulacji ciepła przez strop.
Dachy płaskie/ Stropodachy
Stropodachy, to stropy nad najwyższą kondygnacją budynku. Pełnią rolę przykrycia budynku. Chronią jego wnętrze przed wpływami atmosferycznymi. Składają się z kilku warstw o różnym przeznaczeniu:
• wyrównawczej
• paroizolacyjnej
• termoizolacyjnej
• hydroizolacyjnej
Stropodachy narażone są na niszczące działanie czynników zewnętrznych. Czynniki trwale niszczące:
• zmienność warunków atmosferycznych
• działanie promieniowania UV
• uszkodzenia mechaniczne powierzchni zewnętrznej
Czynniki obniżające trwałość stropodachu:
• źle dobrany spadek konstrukcji dachu, w stosunku do średnich rocznych opadów atmosferycznych;
• nieprawidłowe ukształtowanie dachu i zły dobór materiałów z punktu widzenia fizyki tej przegrody.
Jeśli wyeliminujemy powyższe zagrożenia, zapewniamy sobie komfort wynikający z długiego i poprawnego funkcjonowania stropodachu. Na rynku można znaleźć wiele firm produkujących wyroby styropianowe, które spełniają wymagane normy krajowe, a tym samym zapewniają odpowiednią izolację zarówno termiczną, jak i akustyczną poszczególnych przegród budowlanych.
Źródło: Zuzanna Knaperek
Artykuł dostępny także w e- miesięczniku TERMOMODERNIZACJA wydanie 2/2012: