Wymagania i wyzwania

Więcej materiałów – wyższe koszty

 Skutkiem wyższych wymagań dotyczących współczynnika przenikania ciepła (U) przegród od 1 stycznia 2021 r. jest wzrost grubości stosowanych w ociepleniach budynków izolacji. Wiąże się on nie tylko ze wzrostem ilości, a co za tym idzie również kosztów materiałów oraz wykonawstwa (większa liczba metrów sześciennych styropianu, kleju, siatki, tynku, szersze parapety), generuje również wyzwania użytkowe i wykonawcze.  

Doświetlenie pomieszczeń

Wzrost grubości ocieplenia to zwykle bardziej zagłębione w ścianie okna, a więc gorszy dostęp światła dziennego do pomieszczeń oraz słabsze  wykorzystanie i zbilansowanie energii negatywnie przekładające się także na komfort użytkowników. Jeśli termomodernizacja obejmuje jednocześnie wymianę okien, warto w rozważyć montaż okien w warstwie ocieplenia, czyli przed licem ściany konstrukcyjnej. Zastosowanie termoizolacji o dużym oporze cieplnym, odpowiedniej grubości i twardości, takich jak płyty styropianowe pozwoli na zapewnienie tej konstrukcji stabilności. 

Trwałość

Już kilka centymetrów termoizolacji więcej, może niekorzystnie wpływać na odporność mechaniczną i trwałość systemu ociepleń. Wzrost powierzchni układu ociepleniowego to większe obciążenia np. wiatrem (tzw. ssanie wiatru) oraz sił ścinających. Dużo zależy od zastosowanej termoizolacji. Wełna mineralna jest znacznie cięższa od styropianu i każdy jej dodatkowy centymetr znacząco wpływa na wzrost ciężaru ocieplenia. Co więcej ma ponad 10-krotnie niższą od niego odporności na rozrywanie (TR). Ryzyko uszkodzeń obniżać ma wprawdzie wymóg stosowania łączników mechanicznych (kołków), ale  ich rodzaj, długość i ilość znacząco wpłynie na koszty wykonania ocieplenia. Stosowanie znacznie lżejszych i twardszych płyt styropianowych eliminuje nie tylko opisane ryzyka, ale również dodatkowe koszty.  

I tu pojawiają się praktyczne korzyści z innowacyjności grafitowego styropianu. Lepsze nawet o 1/3 od białych właściwości izolacyjne tego produktu pozwalają uzyskać wymaganą poprawę izolacyjności przegrody bez konieczności zwiększania grubości warstwy ocieplenia. O ile dostępne na rynku płyty białego styropianu posiadają wartości współczynnika przewodzenia ciepła w przedziale od 0,045 do 0,036 W/mK, o tyle płyty grafitowe osiągają lambdę między 0,033 a 0,030 W/mK (im niższa jest wartość lambda, tym produkt lepiej izoluje przed stratami ciepła). 

Właściwości grafitowego styropianu to w głównej mierze zasługa surowca używanego do jego produkcji. Zawiera on specjalistyczne dodatki atermiczne: grafit, aluminium albo związki węgla, które odpowiednio pochłaniając i odbijając promieniowanie podczerwone, ograniczają przepuszczalność płyt. To właśnie im, zarówno sam surowiec, jak i płyty, zawdzięczają srebrno-szary kolor.

Zastosowania i rozwiązania

Redukcja grubości

Lepsze właściwości termoizolacyjne płyt z grafitowego styropianu pozwalają zredukować grubość izolacji przy zachowaniu tego samego efektu izolacyjnego ocieplanej przegrody budynku. Z tego względu grafitowe płyty stanowią doskonałe rozwiązanie tam, gdzie np. z uwagi na planowaną powierzchnię zabudowy grubość przegrody budynku  musi być jak najmniejsza. 

Grafitowy styropian to również jedna z najnowocześniejszych i najtańszych termoizolacji budynków w standardzie energooszczędnym i pasywnym, w których dla spełnienia wymagań izolacyjności przegród grubość białych płyt, lub innych wyrobów o gorszej lambdzie, musiałaby być relatywnie większa. 

Przykład: zgodnie z obowiązującymi od 2021 wymaganiami izolacyjności przegród, do ocieplenia ściany z pustaka ceramicznego gr. 25 cm wystarczą płyty szarego styropianu o lambdzie 0,031 w/mK grubości 13 cm, lub standardowego białego o lambdzie 0,040 w/mK o grubości 16 cm. Zastosowanie wyrobów o gorszej lambdzie będzie wymagać nawet dodatkowych 7 cm izolacji. 

Wykonawstwo

Wyższe wymagania

Najważniejsze różnice między białym i grafitowym styropianem występują w zakresie warunków przechowywania, transportu i instalacji obu produktów. Każdy styropian należy chronić przed bezpośrednim oddziaływaniem promieni słonecznych, ale grafitowy jest na nie znacznie bardziej wrażliwy. Z racji swoich szczególnych właściwości,  grafitowe płyty absorbują promieniowanie słoneczne (nie odbijają go jak białe), przez co nagrzewają się znacznie bardziej niż białe. 

Dlatego podczas przechowywania i instalacji ocieplenia z grafitowego styropianu bezwzględnie należy stosować się do zaleceń producentów, tj. chronić płyty przed nasłonecznieniem. Płyty najlepiej przechowywać pod zadaszeniem, a w trakcie przyklejania do ścian stosować na rusztowaniach siatki zacieniające elewację. Zabezpieczeniem grafitowych płyt przed słońcem stosowanym przez samych producentów jest opakowanie wykonane z tzw. mlecznej folii.  

Biały styropian poradzi sobie z drobnymi odstępstwami od zaleceń, grafitowy nie wybaczy żadnych błędów w sztuce. Płyty wystawione przez dłuższy czas na bezpośrednie działanie promieni słonecznych i wysoką temperaturę, mogą zwiększyć wymiary  i skurczyć się po ustąpieniu nasłonecznienia pozostawiając pomiędzy nimi szczeliny.

Koszty i oszczędności

Zwrot kosztów inwestycji

Wybierając wyrób do termoizolacji warto pamiętać, że wyższy koszt zakupu i instalacji ocieplenia przekłada się również na stopę zwrotu tej inwestycji, a więc czas, po jakim wydatek na ocieplenie się zwróci i zacznie generować już tylko oszczędności wynikające z niższych kosztów utrzymania budynku poddanego termomodernizacji. 

Grafitowe płyty są droższe od białych, ale ich zastosowanie pozwala ograniczyć liczbę metrów sześciennych styropianu oraz innych składników systemu ociepleń (klej, siatka, tynk), dlatego koszt całego ocieplenia wcale nie musi być wyższy niż przy wyborze białych płyt. Na obniżenie kosztów prac wpłynie także możliwość zamontowania węższych parapetów, obróbek blacharskich i koszt robocizny.

Firmy wykonawcze chętniej podejmują się instalacji ocieplenia styropianem niż np. wełną mineralną, instalacja styropianu jest również znacząco tańsza. Wynika to nie tylko z łatwiejszej obróbki styropianu, ale również komfortu i warunków pracy. Płyty styropianowe są nie tylko znacznie lżejsze, a przez to poręczniejsze, nie wymagają również stosowania niezbędnych przy pracach z wełną środków ochronnych (kombinezon, rękawice, okulary, maska), związanych z niebezpieczeństwem wdychania przez instalatorów drobin materiału (włókien) oraz ryzykiem podrażnień skóry. 

Cechy środowiskowe

Coraz więcej inwestorów, wybierając rodzaj ocieplenia kieruje się również względami ekologicznymi czy korzyściami dla środowiska. Wbrew obiegowej opinii dot. izolacji z tworzyw warto wiedzieć, że system ociepleń z płytami styropianowymi to nie tylko jeden z najtrwalszych, ale i najmniej uciążliwych dla środowiska sposobów ograniczenia zapotrzebowania budynków na energię. Płyty styropianowe (zarówno białe jak i grafitowe) powstają w bezodpadowym i przyjaznym dla środowiska procesie produkcji – do produkcji metra sześciennego styropianu zużywa się średnio około czterokrotnie mniej energii niż np. do wytworzenia wełny mineralnej. Styropian aż w 98 % stanowi powietrze – neutralny i niewyczerpalny surowiec dostępny na naszej planecie. Pozostałe 2 % to polistyrenowa osłonka, która sprawia, że  powietrze jest zamknięte i staje się izolatorem. Skład oraz budowa styropianu pozwala poddać go pełnemu recyklingowi, nawet wielokrotnie. Uzyskany wtórnie surowiec może być użyty do produkcji nowych płyt, bez uszczerbku dla ich końcowej wydajności. Raz wprowadzony do obrotu i zainstalowany na budynku wyrób nie tylko przez wiele lat przyczynia się więc do zmniejszenia jego zapotrzebowania na energię i emisji szkodliwych substancji do atmosfery, ale też może być wielokrotnie ponownie wykorzystany w tym samym celu. Także  dlatego, to właśnie styropian i systemy ociepleń ze styropianem dominują pośród stosowanych dziś w Europie rozwiązań i wyrobów do izolacji ścian budynków.

Materiał przygotowało Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu, zrzeszające 28 wiodących na polskim rynku producentów izolacyjnych płyt styropianowych stosowanych w budownictwie: Albaterm, Arbet, Arsanit, Austrotherm, Dom-Styr, Ekobud, Enerpor, Genderka, Izolbet, Izoterm, Knauf Therm, Krasbud, Neotherm, NTB, Paneltech, Piotrowski, Polstyr, Promax, Sonarol, STB Koncept, Styrmann, Styropak, Styropian Plus, Styropmin, Styropoz, Swisspor, Termex, Tyron.

Organizacja współtworzy normy techniczne i przepisy prawne dotyczące produkcji i zastosowań styropianu do termoizolacji w budownictwie, współdziała z krajowymi i zagranicznymi organizacjami branży budowlanej, instytucjami naukowo-technicznymi, organami administracji państwowej i samorządowej na rzecz rozwoju produktów styropianowych oraz ich zastosowań oraz podejmuje liczne działania na rzecz jakości styropianu dla budownictwa na polskim rynku, wspierając i upowszechniając zasady uczciwej konkurencji oraz dobre standardy na rynku budowlanym.