Pomimo znacznego przyspieszenia programu Czyste Powietrze, cel usunięcia aż 3 mln kopciuchów stoi pod dużym znakiem zapytania. Tyle bowiem planowano zlikwidować dzięki dotacjom z Czystego Powietrza. Ten cel został jednak zweryfikowany i znacznie obniżony, ale o tym za chwilę. Przyjrzyjmy się najpierw, czy biorąc pod uwagę dotychczasowe osiągnięcia w programie, uzyskanie takiego wyniku do 2030 r. byłoby w ogóle możliwe. 

Program Czyste Powietrze nie daje rady? 

W tym roku do końca lipca w programie Czyste Powietrze wymieniono ponad 111 tys. nieefektywnych kotłów na paliwo stałe. To prawie 32% wszystkich urządzeń zlikwidowanych w programie. Można się zastanawiać, czy to ten wzrost to sukces, czy poprzednie chude lata programu to katastrofa. Biorąc pod uwagę bardzo ambitnie postawiony cel, bliżej prawdy jest druga odpowiedź. 

Gdyby nie wspomniana aktualizacja, w Polsce zostałoby do wymiany 2,65 mln kopciuchów. Można śmiało założyć, że do końca 2023 r. usuniemy ich ok. 200 tys., więc program musiałby pomóc w likwidacji 2,55 mln nieekologicznych źródeł ciepła. Zostaje nam zatem okres 2024-2030, czyli czas funkcjonowania programu. Jest to sześć lat, w których średniorocznie trzeba byłoby wymieniać 425 tys. kopciuchów, czyli ponad dwukrotnie więcej niż zostanie wymienionych w bieżącym roku. Nie wydaje się to jednak niemożliwe, zwłaszcza patrząc na rozwój programu w ostatnich miesiącach. O tym rozwoju szerzej wspominaliśmy w artykule Ile kopciuchów dziennie likwiduje się w Polsce?

Zmiana w strategii obecnego rządu

Wychodzi z tego, że demontaż tak wielu kopciuchów nie jest niemożliwy. W swoim programie wyborczym aktualna koalicja rządząca opublikowała zapis o wymianie 3 mln nieefektywnych kotłów na paliwo stałe.

“Zależy nam na poprawie jakości powietrza w Polsce. Do roku 2031 zlikwidujemy 500 tys. pieców węglowych” - czytamy w programie PiS. 

Z pewnością nie jest to kwestia finansów, ponieważ budżet programu Czyste Powietrze uszczuplił się zaledwie o 7 mld złotych. Przypomnijmy, że całkowita kwota przekazana na poczet tej dotacji wynosi aż 103 mld złotych. Ponadto ten plan wydłuża również termin realizacji o cały rok. Średniorocznie daje to 71,4 tys. likwidowanych kopciuchów, zakładając oczywiście jeden rok realizacji tego zadanie bez programu Czyste Powietrze, który ma zakończyć się wraz z końcem 2029 r. Nie brzmi to ambitnie, szczególnie obserwując wzrost zainteresowania wymianą nieekologicznych źródeł ciepła w 2023 r. 

Efekt może być taki, że cel ten zostanie osiągnięty w 2025 r., a takim sukcesem z pewnością można się pochwalić. Wypełnić zobowiązanie na siedem kolejnych lat w przeciągu najbliższych dwóch to znakomity wynik. Szkoda, że kosztem jakości powietrza, a w konsekwencji zdrowia Polaków. Trudno wytłumaczyć taką decyzję, ponieważ ma się ona nijak do realiów, z którymi mamy do czynienia. Ten rok upływa pod wieloma inicjatywami popularyzującymi termomodernizację ze strony NFOŚiGW, MKiŚ i mediów. Podkreślmy - program Czyste Powietrze prosperuje na tyle dobrze, że likwidacja pół miliona kopciuchów nawet już za dwa lata nie będzie stanowiła żadnego wyzwania. Tym bardziej dziwi taki plan Prawa i Sprawiedliwości. 

Liczymy, że niezależnie od tego, która opcja polityczna wygra następne wybory, to następny rząd będzie dokładał wszelkich starań, aby w walce o jakość naszego powietrza wrócić z tarczą. Jedyny cel, który powinien być brany pod uwagę to pomoc w likwidacji wszystkich nieefektywnych kotłów na paliwa stałe. Równorzędnym zadaniem powinna być pomoc tym, którzy wsparcia finansowego i organizacyjnego potrzebują najbardziej.