Ciepło odpadowe – największe na świecie niewykorzystane źródło energii
Wykorzystywanie gazu lub energii elektrycznej w ogrzewnictwie jest jak używanie piły łańcuchowej do krojenia masła - piszą eksperci Danfoss w raporcie „Największe na świecie niewykorzystane źródło energii: Ciepło odpadowe”. W samej tylko Warszawie ciepło odpadowe można by użyć do ogrzania 380 tys. domów. Generują je w olbrzymich ilościach przedsiębiorstwa produkcyjne, fabryki, oczyszczalnie ścieków, supermarkety, czy obiekty data center. W obecnym kryzysie energetycznym nie można sobie pozwolić na pomijanie odzysku ciepła. Wychwytywanie i wykorzystywanie ciepła z odzysku ma mieć kluczowe znaczenie dla przejścia Europy na zieloną energię.
Podziel się
Jak do tej pory - pomimo dostępności już dziś technologii, które umożliwiają “obsługę” całego procesu - nie wykorzystujemy tej możliwości. “Pozwalamy, żeby pieniądze ulatniały się przez okno, nie robiąc nic w kierunku ponownego wykorzystania nadwyżki wyprodukowanego ciepła przez budynki czy gałęzie przemysłu” – wskazują autorzy raportu.
Co mówią dane?
Ilość ciepła odpadowego wyprodukowanego w UE wynosi 2 860 TWh rocznie. Taka ilość mogłaby sprostać zapotrzebowaniu UE na ogrzewanie oraz ciepłą wodę w zarówno budynkach mieszkalnych, jak i użytkowych - szkołach, szpitalach, hotelach, restauracjach. Przyniosłoby to oszczędności rzędu 67,4 mld EUR rocznie przy pełnym ich wdrożeniu w roku 2050.
- Dużo taniej jest wykorzystać energię wygenerowaną przy okazji innego procesu, niż kupić ją lub wyprodukować. Co więcej, wykorzystanie energii, która zostałaby utracona, może przynieść wzrost wydajności w gospodarce i obniżyć ceny energii dla konsumentów. Ciepło odpadowe może zastąpić znaczne ilości paliw kopalnych, ułatwiając tym samym zieloną transformację systemów energetycznych – podkreśla Adam Jędrzejczak, prezes Danfoss Poland.
Jak to działa?
Chodzi o nic innego jak zmarnowane ciepło. Można je ponownie wykorzystać do ogrzania bądź dostarczenia ciepłej wody użytkowej do przedsiębiorstwa produkcyjnego, które wcześniej już to ciepło wytworzyło. Można je także przesłać do gospodarstw domowych lub budynków użytkowych za pomocą sieci ciepłowniczej.
Możliwe zastosowania w UE
Przykłady wdrożonych realizacji można mnożyć. W Unii Europejskiej, w Dublinie obiekty data center zapewniają ciepło dla 47 tys. m2 powierzchni w budynkach sektora publicznego. Ogrzewają ponadto 3000 m2 powierzchni handlowej oraz 135 przystępnych cenowo mieszkań na wynajem.
We Frankfurcie nad Menem ciepło odpadowe z obiektów data center ma zostać wykorzystane do pokrycia całkowitego zapotrzebowania na ciepło w gospodarstwach domowych i biurach. Mogłoby to zostać osiągnięte już w 2030 r., dzięki projektowi realizowanemu przez miasto.
W małym miasteczku na południu Danii od 2019 roku 78% ciepła zużywanego przez supermarket SuperBrugsen pochodzi z ciepła odpadowego z procesów chłodzenia. Ponadto, supermarket sprzedał już 133,7 MWh energii do okolicznych budynków poprzez lokalną sieć ciepłowniczą.
Plany i wdrożenia w Polsce
Nie inaczej ma być w Polsce. W samej Warszawie - jak podkreślają twórcy raportu - wykorzystanie potencjału tylko 3 największych źródeł ciepła odpadowego z Warszawy, m.in. z zakładu oczyszczania ścieków Czajka, czyli 3,3 TWh pozwoliłoby na zapewnienie ciepła sieciowego dla ok. 380 tys. domów.
Przykładem zaimplementowanego już rozwiązania jest fabryka Danfoss w Grodzisku Mazowieckim. Ciepło odpadowe pochodzące z procesów technologicznych na hali jest w niej ponownie wykorzystywane. System wentylacyjny w hali produkcyjnej odbiera ciepło hali i wykorzystuje je ponownie do ogrzewania budynków i podgrzewania wody. Ponadto ciepło jest odzyskiwane również ze sprężarek powietrza oraz agregatów wody lodowej.
Plany wykorzystania ciepła odpadowego mają już samorządy. W Sanoku planuje się transformację energetyczną opartą na OZE i wodorze. – Ciepło wytworzone przy produkcji wodoru w procesie elektrolizy będzie zasilać miejską sieć ciepłowniczą. Obniżymy w ten sposób ceny, by dać mieszkańcom alternatywę tańszego życia – mówił burmistrz Tomasz Matuszewski
W Lidzbarku Warmińskim projekt „Ciepłownia Przyszłości”, zakłada, że ciepło do 3,5 tys. mieszkańców dostarczane ma być w 90% dzięki pompom ciepła i fotowoltaice. – Ciepło odpadowe jest ważnym elementem dekarbonizacji, na której tak nam zależy. Należy podkreślić, że odpadem jest także chłód. Nasz projekt przewiduje wykorzystanie go w lato – zaznaczył burmistrz Lidzbarka.
Konferencja: Ciepło odpadowe. Ogrzejmy nim domy, szpitale, szkoły
Tematyka ciepła odpadowego zaczyna być przedmiotem debaty publicznej.
– Marnowana energia jest niewidoczna, a przecież drzemie w niej ogromny potencjał. Wykorzystanie ciepła odpadowego to najczystsza forma efektywności energetycznej – podkreślała Justyna Glusman, dyrektorka Stowarzyszenia Fala Renowacji. Przedstawicielka III sektora wskazała bariery w rozwoju wykorzystania ciepła odpadowego, takie jak brak informacji, regulacji prawnych i zachęt finansowych.
– Ciepło odpadowe to źródło ciepła, które powinno być wykorzystywane na jak największą skalę przez m.in. zakłady przemysłowe, czy samorządy, jeśli tylko jest dostępne. Nie traćmy energii, która została już wyprodukowana, a która ma pozytywny wpływ na cele klimatyczne, środowiskowe i co więcej, przekłada się na oszczędności dla użytkowników – podkreśla Dariusz Koc, dyrektor zarządzający Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE).
Nowoczesne technologie zaprojektowane i gotowe do implementacji w celach wychwytywania i wykorzystywania ciepła z odzysku z całą pewnością będą odgrywać coraz większą rolę. Zakłada to scenariusz przejścia Europy na zieloną energię. Co istotne - technologie, które to umożliwiają są już dziś w zasięgu naszych możliwości. Warto zatem byśmy pamiętali, że energię potrzebną do ogrzewania można łatwo uzyskać z nieoczywistych źródeł. Takimi źródłami są niezauważalne dotychczas nadwyżki ciepła.
Źródła: Danfoss Poland, Stowarzyszenie Fala Renowacji