Czy pompy ciepła działają równie efektywnie w zimnym klimacie?

• Pompy ciepła typu powietrze/woda mogą działać efektywnie nawet do -30°C.
• Urządzenia te biją rekordy popularności w krajach skandynawskich.
• Gdy pompa ciepła nie daje rady, pomaga jej źródło szczytowe.

Pompa ciepła stanowią sprzęt wykorzystujący naturalne ciepło z otoczenia do podgrzewania wnętrz domów. Warianty tych urządzeń różnią się pod względem technicznym i mogą korzystać z ciepła powietrza, gleby czy wody. Ich działanie opiera się na stosunkowo niewielkim zużyciu energii elektrycznej w porównaniu do ogrzewania elektrycznego. Pompa ciepła generuje z jednej jednostki energii elektrycznej od trzech do pięciu jednostek ciepła. Dzięki temu są niezwykle efektywne. Istnieje jednak fałszywe przekonanie, że nie sprawdzają się one w chłodnych klimatach. Ważne jest zatem zrozumienie, że taka opinia nie ma oparcia w faktach ani badaniach.

• Zobacz również: Jak wybrać instalatora pompy ciepła?

Jedno urządzenie, różne warunki

Przede wszystkim wybór konkretnego modelu pompy ciepła jest dokonywany tak, aby spełniał on wymagania dotyczące zapotrzebowania na ciepło, biorąc pod uwagę lokalne warunki klimatyczne. Warto podkreślić, że temperatura otoczenia ma istotne znaczenie głównie dla działania tzw. powietrznych pomp ciepła, takich jak pompy powietrzne w systemach wodnych do ogrzewania domów czy też pomp typu powietrze-powietrze, jak na przykład klimatyzatory z funkcją grzewczą. To właśnie te urządzenia wykorzystują energię pochodzącą z otaczającego powietrza. Natomiast pompy ciepła pobierające ciepło z gruntu lub wód gruntowych są mniej podatne na wahania temperatury powietrza na zewnątrz. Dzięki temu pompy gruntowe i wodne operują w bardziej stabilnych warunkach i zazwyczaj charakteryzują się wyższą efektywnością przez cały rok. Czy zatem w zimnych lub chłodnych klimatach nie warto inwestować w pompy powietrzne? Wręcz przeciwnie.

Dzięki szybkiemu rozwojowi technologicznemu pompy ciepła typu powietrze-woda zdołały dogonić, a nawet przewyższyć, efektywność pompy gruntowej. W dzisiejszych czasach potrafią one skutecznie pozyskiwać ciepło z powietrza nawet przy temperaturach spadających nawet do -30°C. W sytuacji wzmożonego zapotrzebowania na ciepło, np. podczas ekstremalnego spadku temperatury zewnętrznej lub intensywnego wykorzystania ciepłej wody użytkowej, pompa może być wspomagana przez grzałkę elektryczną, służącą jako tzw. źródło ciepła szczytowego, zazwyczaj wbudowaną fabrycznie. Kluczem do sukcesu jest precyzyjny dobór parametrów pompy ciepła oraz odpowiednie zarządzanie jej działaniem i eksploatacją. Oczywiście sprawdza się tutaj zasada, że im niższe temperatury, tym efektywność spada i urządzenie potrzebuje więcej prądu. Funkcję źródła szczytowego może pełnić również kocioł gazowy czy na biomasę.

Pompy ciepła popularne w najchłodniejszych krajach Europy

Skuteczność pomp ciepła w bardziej wymagającym klimacie potwierdzają liczne przykłady z krajów o jeszcze surowszych warunkach niż Polska, gdzie to rozwiązanie cieszy się ogromną popularnością. W Finlandii, Szwecji czy Estonii pompy ciepła są powszechnie stosowane jako główne źródło ogrzewania. Według badania opublikowanego w czasopiśmie "Nature Energy" ponad połowa norweskich gospodarstw domowych polega na pompach ciepła do ogrzewania. Co więcej, w większości przypadków są to właśnie pompy powietrzne. Na rynku urządzeń grzewczych w Norwegii odnotowano znaczący wzrost sprzedaży tych urządzeń w ostatnich latach. Podobny trend obserwuje się także w Finlandii, gdzie klimat jest równie surowy. To jasno pokazuje, że mieszkańcy północnej Europy nie mają żadnych wątpliwości co do efektywności pompy ciepła jako sposobu ogrzewania.

Niestety w Polsce pompy ciepła wciąż są mało znanym rozwiązaniem, co często skutkuje ocenami opartymi na mitach i nieprawdziwych przekonaniach. Te mity często są wzmacniane przez przypadki nieudanych inwestycji, choć problem tkwi raczej w braku podstawowej wiedzy na temat tej technologii. Dlatego przy planowaniu zakupu pompy warto zaczerpnąć informacji z rzetelnych, sprawdzonych źródeł i rozwiać wszelkie wątpliwości.

Źródło: PORT PC, CarbonBrief.