Katarzyna Siwkowska, która kieruje Zespołem ds. Czystego Powietrza w Departamencie Beneficjenta Indywidualnego, podczas konferencji Polskiej Izby Ekonomii “Wybrane aspekty realizacji Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku”, wyraźnie podkreśla, że obecna wersja programu wymaga poprawienia. Podczas swojego wystąpienia pt. "Jakość powietrza jako kluczowy element Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku: Przegląd programu Czyste Powietrze i jego aspektów finansowych oraz merytorycznych", Siwkowska przedstawiła szczegółową ocenę merytoryczną i finansową programu Czyste Powietrze.

Ważnym aspektem przekształceń w ramach tego programu było wprowadzenie wsparcia w postaci 100% dofinansowania dla najbardziej potrzebujących oraz zwiększenie roli termomodernizacji w całym przedsięwzięciu. Niestety, w tych obszarach zidentyfikowano pewne nadużycia, które konieczne jest wyeliminowanie w przyszłych wersjach programu.

Katarzyna Siwkowska wyodrębniła trzy główne obszary, w których program szczególnie potrzebuje usprawnień. Na ten moment prace nad tymi kwestiami znajdują się na wstępnym etapie, dlatego nie podano jeszcze konkretnych terminów ani szczegółowych rozwiązań. Niemniej jednak jesteśmy świadomi ogólnego kierunku, w jakim będą zmierzać przyszłe modyfikacje.

Co jest nie tak z programem Czyste Powietrze?

Najważniejszym priorytetem jest poprawa precyzji kryteriów dochodowych w trzeciej części programu, która obejmuje najwyższy poziom dofinansowania.

“Powiem wprost - niestety w przypadku 100-procentowego finansowania korzystają z niego osoby, dla których ta forma nie do końca jest przeznaczona.” - stwierdza Katarzyna Siwkowska.

Istnieje istotny problem związany z sytuacją, w której niektórzy beneficjenci nie wykazują żadnych dochodów, ale posiadają kilka nieruchomości. Dlatego też w przyszłej wersji programu pojawią się ograniczenia dotyczące liczby budynków, które kwalifikują się do dofinansowania przez jednego beneficjenta, zwłaszcza w kontekście najwyższego poziomu wsparcia.

Pompy ciepła

Kolejnym wyzwaniem jest związanym z dostawą pomp ciepła o niskiej jakości. Katarzyna Siwkowska podkreśla, że prace są w toku we współpracy z przemysłem oraz Ministerstwem Klimatu i Środowiska, aby wzmocnić ten aspekt programu. Celem jest zagwarantowanie, że pompy ciepła dopuszczone do programu spełniają deklarowane przez importerów parametry.

Ten krok ma na celu zabezpieczenie beneficjentów programu przed urządzeniami energetycznie nieefektywnymi, które mogą prowadzić nieświadomych użytkowników do sytuacji ubóstwa energetycznego.

“Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, biorąc pod uwagę docierające niepokojące sygnały o tym, że niektóre sprzedawane pompy ciepła nie spełniają w rzeczywistości parametrów technicznych opisanych (zadeklarowanych przez producenta) na karcie produktu i etykiecie energetycznej oraz mając na uwadze dobro beneficjentów PPCP, prowadzi prace i uzgodnienia z przedstawicielami Ministerstw oraz organizacji branżowych pomp ciepła nad rozwiązaniem powyższego problemu. Rozważane jest wprowadzenie dodatkowych warunków do Programu, które zapewniałyby spełnienie przez wszystkie dotowane urządzenia wymaganych (rzeczywistych) parametrów technicznych opisanych na karcie produktu i etykiecie energetycznej. Mógłby być to dowód w postaci potwierdzenia raportu z badań w akredytowanym laboratorium lub uznany na rynku certyfikat. Chcielibyśmy także, aby przeprowadzano wyrywkowe kontrole pomp ciepła, które oferowane są do sprzedaży. Miałyby one badać zgodność deklarowanych przez importerów parametrów technicznych z rzeczywistością. Prace i uzgodnienia obecnie trwają.” - czytamy w odpowiedzi, którą otrzymała Redakcja od zespołu ds. Programu Czyste Powietrze.

Dodatkowo należy zaznaczyć, że problem związany z pompami ciepła wynika z braku specyficznych europejskich przepisów dotyczących wprowadzania tych urządzeń na rynek.

To nie tylko problem Polski

Ten problem dotyczy nie tylko pomp ciepła objętych wsparciem w ramach programu, ale także wszystkich urządzeń dostępnych na rynku. W Unii Europejskiej obecnie planuje się zmiany w przepisach dotyczących ekoprojektu i etykietowania. Zakładają one, że pompy ciepła będą musiały przejść weryfikację w akredytowanym laboratorium, zanim zostaną dopuszczone do obrotu. Jednakże te zmiany mają być wprowadzone dopiero w latach 2025-2026 - informuje zespół ds. Programu Czyste Powietrze.

Katarzyna Siwkowska dodaje, że w najbliższej przyszłości w Polsce mogą zdarzyć się kontrole UOKiK w celu zweryfikowania, czy deklarowane parametry urządzeń odpowiadają rzeczywistym osiągnięciom.

• Zobacz również: Po co nam grzałka w pompie ciepła? 

Operatorzy w programie Czyste Powietrze

W dalszym rozwoju Programu Czyste Powietrze przewiduje się wprowadzenie dostępnych dla beneficjentów operatorów na obszarze całego kraju. Obecnie program jest w fazie pilotażowej w kilku województwach, w tym świętokrzyskim, małopolskim i warmińsko-mazurskim.

Operatorzy będą oferować bezpośrednie i bezpłatne wsparcie najbardziej potrzebującym beneficjentom programu. Usługi te będą kompleksowe, obejmując wsparcie od etapu planowania działań, poprzez składanie wniosków o dofinansowanie, aż po otrzymanie środków z dotacji.

Źródło: Czyste Powietrze, GLOBENERGIA.