Czyste Powietrze – PORADNIK 2024

• Audyt energetyczny, prefinansowanie, kompleksowa termomodernizacja i inne - wszystko, co powinieneś wiedzieć o programie Czyste Powietrze!
• Jesteś właścicielem budynku jednorodzinnego? Sprawdź, czy kwalifikujesz się do dotacji!
• Na co można otrzymać dofinansowanie? Jak duże wsparcie na nas czeka? Sprawdź już teraz!

Program Czyste Powietrze powstał w 2018 roku, a jego pierwotnym celem była walka ze smogiem i niską emisją. Dotację można było dostać przede wszystkim na wymianę źródła ciepła. Pomimo tego, że program oferował dofinansowanie innych inwestycji, to dopiero od 2023 roku na poważnie postawiono na kwestie związane z obniżeniem zapotrzebowania na ciepło w budynku. Mowa tutaj o ociepleniu przegród czy wymianie stolarki okiennej. W ramach programu można zrealizować zdecydowanie więcej, a zakres inwestycji zależy w dużej części od nas. Aby jednak przeprowadzić termomodernizację w odpowiedni sposób, najlepiej wykonać audyt energetyczny, na który przysługuje dotacja - nawet 1 200 złotych. Przyjrzyjmy się więc najpierw jemu, a także innym najciekawszym elementom programu, a później przedstawimy szczegółowe informacje o progach dochodowych, kwotach dotacji i możliwych zakresach termomodernizacji.

Audyt energetyczny i kompleksowa termomodernizacja

Dofinansowanie audytu energetycznego to nowa opcja w programie Czyste Powietrze. Wspomniane 1 200 złotych to kwota maksymalna, która może pokryć 100% kosztów kwalifikowanych wykonania audytu. Tak jak wspominaliśmy w materiale o cenach audytu, większość firm audytorskich świadczy specjalną usługę “audyt w programie Czyste Powietrze”. Kosztuje ona oczywiście tyle samo, ile maksymalnie można otrzymać w programie. Wprowadzenie audytu to jednak najlepszy dowód na zmianę w kierunku wzięcia na poważnie zagadnień kompleksowej termomodernizacji. Cóż, jeśli już przy niej jesteśmy to…

Audyt energetyczny jest obowiązkowym dokumentem, gdy staramy się o dofinansowanie na kompleksową termomodernizację. Wówczas musimy zrealizować zakres wskazany w audycie, ale co więcej - cała inwestycja musi doprowadzić do spełnienia jednego z dwóch celów. Głęboka termomodernizacja ma więc za zadanie zagwarantować zmniejszenie zużycia energii użytkowej (EU) na cele ogrzewania budynku:

• do wartości nie większej niż 80 kWh/(m²·rok), lub
• o minimum 40%.

Co więcej, dopłata na audyt nie jest wliczana w maksymalne kwoty dotacji, o których zaraz powiemy. Możemy także uzyskać środki na wykonanie audytu przy okazji zwykłej termomodernizacji. Warunek jest jednak taki, że wszystkie wyszczególnione działania w audycie muszą zostać wykonane. Tylko wówczas dostaniemy refundację kosztów audytu. Więcej szczegółów w materiale: Audyt energetyczny - wymagania w programie Czyste Powietrze

Jak działa drugi wniosek w programie Czyste Powietrze

Od 2023 roku możemy także złożyć drugi wniosek w programie Czyste Powietrze, jeżeli już wcześniej skorzystaliśmy z programu. Z tej opcji można skorzystać, gdy otrzymaliśmy rozliczenie i wypłatę pierwszej dotacji. W ramach drugiego wniosku możemy starać się na dofinansowanie pozostałych inwestycji, czyli tych, których nie było w pierwszym wniosku. W tych dwóch przypadkach nie ma jednak różnic w ścieżce uzyskiwania dotacji. Ponadto możliwe jest wykonanie, na podstawie audytu energetycznego, zarówno częściowej, jak i kompleksowej termomodernizacji budynku.

Progi dochodowe w programie Czyste Powietrze

Dobrze - po kilku najciekawszych kwestiach dotyczących programu Czyste Powietrze pora przejść do zagadnienia, kto tak naprawdę może otrzymać dofinansowanie. Musimy wiedzieć, że program podzielono na trzy części, z których każda ma inne kwoty oraz intensywności wsparcia finansowego, a także charakteryzuje się innym progiem dochodowym. O dotację może się starać każda osoba fizyczna, będąca właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub wydzielonego w budynkach lokalu z osobną księgą wieczystą. Poniżej przedstawiono progi dochodowe.

• podstawowy poziom dofinansowania - roczny dochód wnioskodawcy poniżej 135 tys. zł,
• podwyższony poziom dofinansowania - miesięczny dochód do 1 894 zł/os. w gospodarstwie wieloosobowym, miesięczny dochód do 2 651 zł w gospodarstwie jednoosobowym,
• najwyższy poziom dofinansowania - miesięczny dochód do 1 090 zł/os. w gospodarstwie wieloosobowym, miesięczny dochód do 1 526 zł w gospodarstwie jednoosobowym

Istnieją jeszcze dwa warunki otrzymania dotacji. Po zakończeniu przedsięwzięć w domu nie może pracować nieefektywne źródło ciepła, nawet jeśli skorzystano z dotacji na samą termomodernizację budynku. Ponadto wybrane urządzenia muszą spełniać określone w regulaminie warunki - należy je zweryfikować przed realizacją inwestycji. Szerzej o dostępnych urządzeniach powiemy za chwilę

Pamiętajmy też, że wymogiem pozytywnego rozpatrzenia wniosku jest dołączenie zaświadczenia o dochodach, które wydaje gmina. Dokumentem alternatywnym dla najwyższego poziomu dofinansowania jest potwierdzenie prawa do otrzymania zasiłku stałego, zasiłku okresowego, zasiłku rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego. 

Prefinansowanie 

Należy dodać, że w przypadku podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania można skorzystać z możliwości prefinansowania. Opcja ta działa od 15 lipca 2022 roku i pozwala na skorzystanie z dotacji bez wkładu własnego. Po podpisaniu odpowiedniej umowy z firmą wykonawczą właściciel domu, starając się o dopłatę do wymiany starego pieca lub kotła oraz docieplenia domu może skorzystać z dofinansowania zanim rozpocznie proces wymiany dotychczasowego źródła. W takim wypadku pieniądze trafiają na konto firmy wykonawczej i nie przechodzą przez konto wnioskodawcy. 

Na co możemy otrzymać dotację?

Program podzielono na trzy poziomy, ale żeby tego było mało - w obrębie każdego z nich mamy do wyboru kolejne trzy opcje na termomodernizację kompleksową i zwykłą. Dodatkowo kwotę dotacji zwiększa montaż w ramach programu Czyste Powietrze mikroinstalacji fotowoltaicznej. Trudno się w tym połapać, ale dzięki poniższej tabeli powinno być to dużo łatwiejsze.

Opcja 1 i opcja 2 w programie Czyste Powietrze zawiera demontaż nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe. Różnica między nimi jest jednak taka, że w opcji, że w opcji 1 dotuje się zakup i montaż pompy ciepła typu powietrze-woda albo gruntowej pompy ciepła do celów ogrzewania lub ogrzewania i cwu, a w opcji 2 dotuje się zakup i montaż innego źródła ciepła niż w opcji 1 oraz zakup i montaż kotłowni gazowej. Dodatkowo w tych dwóch opcjach możliwe jest dofinansowanie na zakup, montaż lub wykonanie (dopuszcza się wybór więcej niż jednego elementu): 

• mikroinstalacji fotowoltaicznej,
• wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,
• ocieplenia przegród budowlanych, okien, drzwi zewnętrznych, drzwi/bram garażowych (zawiera również demontaż),
• nowej instalacji centralnego ogrzewania lub cwu (w tym kolektorów słonecznych),
• dokumentacji dotyczącej powyższego zakresu: audyt energetyczny, dokumentacja projektowa, ekspertyzy.

W opcji 3 przedsięwzięcie nie obejmuje wymiany źródła ciepła na nowe. W miejsce tego możliwe jest uzyskanie środków na wybrane z poniższych prac:

• zakup i montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,
• zakup i montaż ocieplenia przegród budowlanych, okien, drzwi zewnętrznych, drzwi/bram garażowych (zawiera również demontaż),
• wykonanie dokumentacji dotyczącej powyższego zakresu: audytu energetycznego, dokumentacji projektowej, ekspertyz.

Podsumowując, możliwe jest zatem otrzymanie nawet 135 tys. złotych, gdy spełniamy kryterium dochodowe, a ponadto zdecydujemy się na kompleksową termomodernizację wraz z inwestycją w fotowoltaikę. Montaż modułów podnosi kwotę dotacji w zależności od poziomu o 6 tys. złotych (podstawowy), 9 tys. złotych (podwyższony) i 15 tys. złotych (najwyższy).

Kwoty maksymalne dotacji na źródła ciepła i inne przedsięwzięcia

W przypadku źródeł ciepła najbardziej premiowane są pompy ciepła - zarówno intensywności dotacji, jak i kwoty maksymalne są najwyższe. Poniżej przedstawiono zestawienie dla wszystkich źródeł ciepła dostępnych w programie. Pamiętać należy, że są to kwoty netto, czyli należy do nich doliczyć podatek VAT. W ramach każdego poziomu dopisane są intensywności - nie dla każdego są one czytelne, więc wyjaśnijmy - jeżeli jest ona równa 80%, oznacza to dla nas konieczność poniesienia pozostałych 20% kosztów. Zacznijmy od poziomu podstawowego:

• 55% 
  • gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 28 000 zł),
  • pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 19 400 zł),
  • podłączenie do sieci ciepłowniczej wraz z przyłączem (maks. 12 200 zł).
• 45%
  • kocioł na pellet drzewny o podwyższonym standardzie (maks. 9 100 zł),
  • kocioł zgazowujący drewno o podwyższonym standardzie (maks. 9 000 zł),
  • kotłownia gazowa (maks. 8 300 zł).
• 40%
  • pompa ciepła powietrze/woda (maks. 12 600 zł),
  • kocioł olejowy kondensacyjny (maks. 7 400 zł),
  • gazowy kocioł kondensacyjny (maks. 6 100 zł),
  • ogrzewanie elektryczne (maks. 5 600 zł),
  • pompa ciepła powietrze/powietrze (maks. 4 400 zł).

Podwyższony poziom dotacji - kwoty dofinansowania

• 80% 
  • gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 40 700 zł),
  • pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 28 100 zł)
  • podłączenie do sieci ciepłowniczej wraz z przyłączem (maks. 17 800 zł)
• 70%
  • pompa ciepła powietrze/woda (maks. 22 000 zł),
  • kocioł zgazowujący drewno o podwyższonym standardzie (maks. 14 300 zł),
  • kocioł na pellet drzewny o podwyższonym standardzie (maks. 14 300 zł),
  • kotłownia gazowa (maks. 13 900 zł),
  • kocioł olejowy kondensacyjny (maks. 13 000 zł),
  • gazowy kocioł kondensacyjny (maks. 10 700 zł),
  • ogrzewanie elektryczne (maks. 9 700 zł),
  • pompa ciepła powietrze/powietrze (maks. 7 800 zł).

100% dotacji - najwyższy poziom dofinansowania

Dla beneficjentów najwyższego poziomu dofinansowania przygotowano ofertę najbardziej atrakcyjną. Ponadto w tej części programu można starać się o prefinansowanie, o czym za chwilę. Przyjrzyjmy się maksymalnych kwotom dotacji.

• 100% 
  • gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 50 900 zł),
  • pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 35 200 zł),
  • pompa ciepła powietrze/woda (maks. 31 500 zł),
  • podłączenie do sieci ciepłowniczej wraz z przyłączem (maks. 22 200 zł),
  • kocioł zgazowujący drewno o podwyższonym standardzie (maks. 20 400 zł),
  • kocioł na pellet drzewny o podwyższonym standardzie (maks. 20 400 zł),
  • kocioł olejowy kondensacyjny (maks. 18 500 zł),
  • kotłownia gazowa (maks. 18 500 zł),
  • gazowy kocioł kondensacyjny (maks. 15 300 zł),
  • ogrzewanie elektryczne (maks. 13 900 zł),
  • pompa ciepła powietrze/powietrze (maks. 11 100 zł).

Od 14 czerwca weszły nowe zasady, które wymuszają na beneficjentach konieczność wyboru pomp ciepła i kotłów na biomasę z listy ZUM.

Ocieplenie i wymiana stolarki w programie Czyste Powietrze

Co ciekawe, koszty ocieplenia ścian i wymiany okien w budynku nie mają limitu kwotowego, ale trzeba się z nimi mieścić w kwotach z tabeli powyżej. Podana jest jedynie intensywność, czyli procentowy udział w poniesionych kosztach netto, które podlegają dofinansowaniu. 

• Podstawowy poziom dofinansowania:
  • 50% - ocieplenie przegród budowlanych,
  • 40% - stolarka okienna, drzwiowa i bramy garażowe.
• Podwyższony poziom dofinansowania:
  • 75% - ocieplenie przegród budowlanych,
  • 70% - stolarka okienna, drzwiowa i bramy garażowe.
• Najwyższy poziom dofinansowania:
  • 100% - ocieplenie przegród budowlanych, stolarka okienna, drzwiowa i bramy garażowe.

Czy mogę połączyć program Czyste Powietrze z ulgą podatkową?

Co do zasady - nie. W ramach ulgi termomodernizacyjnej nie można uwzględnić kosztów, które zostały pokryte ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, lub które zostały zwrócone podatnikowi w dowolnej formie. Program Czyste Powietrze oczywiście zalicza się do takiego wsparcia. Co to jednak oznacza w praktyce? W przypadku chęci skorzystania z tych dwóch programów konieczne jest uwzględnienie specjalnych warunków. Kluczowym elementem jest fakt, że odliczenia w ramach ulgi nie obejmują kosztów, które zostały sfinansowane lub dofinansowane ze środków publicznych. Oznacza to, że do odliczenia kwalifikuje się jedynie ta część wydatków, która nie otrzymała wsparcia finansowego.

Ścieżka bankowa w programie Czyste Powietrze

Nie masz wkładu własnego? Możesz wówczas skorzystać z oferty kredytu bankowego. W oddziale banku uczestniczącego w programie Czyste Powietrze możesz złożyć wniosek o Kredyt Czyste Powietrze, a po jego przyznaniu, również wniosek o dotację w ramach programu. Jak to zrobić?

Po pozytywnej decyzji kredytowej lub warunkowej akceptacji umowy kredytowej bank przekaże zaakceptowany przez beneficjenta wniosek o dotację do wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, zgodnie z lokalizacją budynku/lokalu mieszkalnego. Wybrany przez nas bank, dostając pozytywną decyzję od wfośigw dotyczącą przyznania dotacji, wypłaci udzielony kredyt. Jeśli kredyt jest zabezpieczony gwarancją Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), wypłata nastąpi po podpisaniu umowy dotacji.

W ciągu 18 miesięcy od złożenia wniosku o dotację powinieneś zrealizować inwestycję, a następnie złożyć wniosek o rozliczenie inwestycji do wojewódzkiego funduszu. Wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej wypłaci dotację po pozytywnej weryfikacji dostarczonych przez Ciebie dokumentów zakupowych. Środki te zostaną przekazane na rachunek Twojego kredytu, co oznacza, że bank zaksięguje je jako spłatę kapitału kredytowego. Dokładny opis ścieżki bankowej znajdziesz w artykule: Jakie banki udzielają dotacji na termomodernizację w 2024 roku? Czyste Powietrze i Program TERMO

Jak złożyć wniosek? 

Wnioski w programie można składać elektronicznie lub w formie papierowej we właściwym wojewódzkim funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej . Można też zrobić to w urzędzie gminy, jeśli samorząd ma podpisane porozumienie z funduszem. Warto wiedzieć, że już ponad 2100 gmin ma porozumienie w ramach programu Czyste Powietrze. Wspomniany wfośigw zajmuje się rozpatrywaniem wniosków. 

Chcesz skorzystać z innego programu dotacyjnego? Spieszymy z pomocą! Chętnych skorzystać z dotacji na poszczególne inwestycje zapraszamy do poniższych materiałów na portalu Termomodernizacja.pl

• Ocieplenie domu
• Wymiana okien i drzwi
• Wymiana źródła ciepła
• Pompy ciepła
• Kotły gazowe
• Kotły na drewno lub pellet

Jeżeli masz wątpliwości związane z którymkolwiek z etapów wnioskowania, możesz skorzystać z pomocy w urzędzie gminy. Cały czas infolinia programu Czyste Powietrze: (22) 340 40 80, na którą można zadzwonić do doradców energetycznych i otrzymać odpowiedzi na pytania o program. Można też skorzystać z czatu online na stronie programu Czyste Powietrze. Więcej szczegółów znajdziesz w specjalnym materiale: Wniosek w programie Czyste Powietrze – gdzie szukać pomocy?

Kocioł na węgiel, gaz i olej – który jest najbardziej “ekologiczny”? Ile dwutlenku węgla emituje węgiel?