Dyrektywa EPBD – co może pójść źle?

• Wymagania EPBD nie są tak straszne, jak je malują. Zapotrzebowanie na energię pierwotną dla nowych budynków spadnie tylko o 6 kWh/m²/rok.
• Wymiana kotłów węglowych nie będzie problemem - w przeciwieństwie do wymiany kotłów gazowych.
• Zakaz dotacji kotłów gazowych już do 2025 roku.

Podczas Forum Modernizacje w Budownictwie FMB szczególnie omawiano wyzwania związane z wdrażaniem założeń EPBD w sektorze budownictwa mieszkaniowego. Poniżej przedstawiamy najistotniejsze informacje dostarczone przez zaproszonych ekspertów. 

Największy problem - gaz czy węgiel?

Laików może oburzać już fakt wprowadzenia maksymalnej wartości wskaźnika energii pierwotnej dla budynków mieszkalnych. Niepotrzebnie. Głównym wymogiem dyrektywy jest ograniczenie zużycia energii pierwotnej dla nowych budynków mieszkalnych w naszym regionie do poziomu do 65 kWh/m²/rok. Nie jest rygorystyczny wymóg. Zwłaszcza biorąc pod uwagę obecne warunki techniczne w Polsce, gdzie wymagane jest ograniczenie EP do 70 kWh/m²/rok. Dużo większe problemy mogą pojawić się w spodziewanej i wyczekiwanej strefie samej wymiany źródeł ciepła. Pojawia się problem z wymianą kotłów opalanych paliwami kopalnymi, obejmujący zarówno węgiel, jak i gaz. Wymiana kotła węglowego może być stosunkowo łatwa, natomiast wymiana kotła gazowego napotyka większe trudności.

Technicznie rzecz biorąc, wymiana kotłów węglowych może być mniej problematyczna, ponieważ można je zastąpić kotłami na pellet. W takiej sytuacji sama instalacja dystrybucji ciepła opiera się o podobne założenia. Dlatego taka wymiana zwykle nie jest wymagająca. Natomiast kotły gazowe mogą stwarzać większe wyzwania, szczególnie w kontekście wykorzystania jako alternatywy pomp ciepła.

Przejście z kotła gazowego na pompę ciepła oznacza zmianę źródła ciepła na niskotemperaturowe, co wymaga znaczących zmian w instalacji, takich jak wymiana rur i armatury. Dodatkowe trudności mogą wystąpić w budynkach wielorodzinnych, gdzie należy uwzględnić kwestie techniczne, takie jak miejsce na instalację pompy ciepła, które będzie większe w przypadku większej liczby odbiorców ciepła, oraz problem hałasu. Dlatego nadchodzący zakaz stosowania kotłów na paliwa stałe można postrzegać jako wąskie gardło, utrudniające realizację założeń dyrektywy EPBD. 

• Zobacz również: Nie będzie obowiązkowych remontów! EPBD i krajowy plan renowacji budynków

Kolejny problem - kto pomoże w implementacji? 

Brak odpowiedniej kadry roboczej i edukacji społeczeństwa to kolejne problemy, zauważalne w trakcie transformacji. Nasze społeczeństwo jest podatne na dezinformację, ponieważ brak zaangażowania w edukację społeczeństwa po stronie państwa jest przytłaczający. Ponadto brakuje wykwalifikowanych ekspertów do wdrożenia założeń dyrektywy EPBD.

Warto zauważyć, że prace nad aktualnymi zapisami w dyrektywie trwały od lat i nie zostały narzucone członkom UE bez konsultacji. Niemniej jednak niektóre państwa członkowskie po prostu nie przygotowały się odpowiednio na wdrożenie założeń dyrektywy. Ten brak przygotowania jest szczególnie widoczny po stronie systemów energetycznych. Zmiany, jakie nadchodzą to duże wyzwanie, mimo już lat starań i wdrażania transformacji energetycznej. Chodzi tu o przede wszystkim zmianę koncepcji wytwarzania energii. Elastyczność musi być wymuszona zarówno po stronie produkcji, jak i popytu na energię. Wprowadzenie elastyczności w postaci taryf dynamicznych może być pierwszym krokiem w tym kierunku, jednakże brakuje odpowiedniej legislacji w tej kwestii. Tak samo wciąż brak konkretów co do instytucji prosumenta wirtualnego, który miałby być dostępny jeszcze w tym roku. Dobre skomponowanie elementów tych nowych systemów jest podstawą dla sensownego funkcjonowania składników zielonej transformacji.

Kotły na gaz - osiągnęliśmy punkt krytyczny?

Mimo kontrowersji związanych z zakazem dotacji kotłów gazowych, który ma wejść w życie w przyszłym roku, faktem jest, że era kotłów gazowych zbliża się ku końcowi. Problemem staje się zatem polityka państw, które muszą podjąć decyzję dotyczącą roli tych urządzeń. Najrozsądniejszym chyba wyjściem z tej sytuacji jest konkretne przeznaczenie subsydiów. Dofinansowanie instalacji kotłem gazowym powinno być tylko możliwe, jeżeli w przyszłości zostanie wymieniony na pompę ciepła. Podsumowując, założenia dyrektywy EPBD są słuszne, ale ich wdrożenie napotyka wiele trudności. Ważne będzie monitorowanie postępów w tej dziedzinie w przyszłości.