Na początku przypomnijmy czym jest premia termomodernizacyjna, która jest najstarszym tego typu programem w Polsce. Stanowi ona spłatę kredytu zaciągniętego przez inwestora. Przysługuje jedynie podmiotom korzystającym z kredytu, z czego wynika, że inwestorzy realizujący przedsięwzięcia termomodernizacyjne wyłącznie z własnych środków nie mogą z niej korzystać.

25 lat termomodernizacji - początek programu Termo

Rok 1999, czyli pierwszy rok dla premii termomodernizacyjnej nie był udany, gdyż przyznano zaledwie 71 premii. Późniejsze lata to przeważnie trend zwyżkowy, jednak niektóre odstępstwa mają swoją konkretną przyczynę. Poniżej przedstawimy rozkład przyznanych premii w latach. 

Do 10 lipca 2023 r. przyznano 38 944 premii. Od 2014 r. liczba wniosków ustawicznie spadała. Doprowadziło to do sytuacji, że od lutego premia termomodernizacyjna została podwyższona, dodano również inne programy wsparcia. Co więcej, w 2013 r. nastąpiło radykalne obniżenie. Można właściwie powiedzieć, że ponad 10 lat temu rozpoczął się zmierzch premii, zwłaszcza po jej olbrzymiej popularności w 2007 r. Powodem był prawdopodobnie kryzys finansowy. 

Liczba wniosków to jedno, ale wysokość dotacji to drugie. Te przez długi czas wartości utrzymywały się na poziomie 45-60 tys. zł/wniosek. Tak było w latach 2002-2019. Nie można jednak porównać 50 tys. wypłaconych w 2004 r., a tych w 2018 r. Niech jako przykład posłuży średnia wypłata, która w tamtych latach wynosiła ok. 2,2 tys. zł. W 2018 r. było to ponad dwa razy tyle - ok. 4,6 tys. zł.

Od 2022 r. włącznie obserwujemy wzrost przyznawanych kwot w ramach premii termomodernizacyjnej. Tak wyglądały średnie wysokości premii w tych latach:

• 71 994 zł/wniosek w 2020 r.
• 95 751 zł/wniosek w 2021 r.
• 111 681 zł/wniosek w 2022 r.
• 233 884 zł/wniosek w 2023 r.

Łącznie w latach 1999-2023 wypłacono wsparcie termomodernizacji prawie 2,2 mld zł.

Warto też dodać, że do liczby premii termomodernizacyjnych doliczono granty termomodernizacyjne, które przyznaje się dopiero od lutego bieżącego roku. Właściwie to na 30 czerwca br. przyznano tylko jeden grant termomodernizacyjny. Szerzej o tym w materiale: Przyznano łącznie 800 grantów w programie TERMO!

Zainteresowanie termomodernizacją spada?

Dlaczego jest coraz mniej wypłacanych premii termomodernizacyjnych? Jest jeden fundamentalny powód - duża część budynków została już zmodernizowana w latach ubiegłych. Budynki były ocieplane, wymieniano w nich okna i drzwi. Teraz często termomodernizacja wiąże się z wymianą źródła ciepła, która jest bardzo kosztowna, co prawdopodobnie wpływa na średnią wysokość premii. Już dla budynku jednorodzinnego montaż pompy ciepła to wydatek rzędu 50-60 tys. zł. W większych obiektach ta kwota jest wyższa. Nowe budynki natomiast muszą spełniać warunki techniczne, co wyklucza je z bycia potencjalnymi beneficjentami. 

Choć jednak dość ciekawe jest to, co przytaczaliśmy przy okazji podlinkowanego wyżej artykułu. Na stronie resortu rozwoju i technologii publikowane są informacje i dane programu Termo z naciskiem na mechanizmy wprowadzone w 2023 r. Aczkolwiek jest w nich informacja nt. działania programu tylko od 2016 r. 

Premia remontowa i kompensacyjna

Aktualny program Termo to także inne programy. Zaliczyć do nich możemy mniej znane, ale nie mniej ważne premie: remontowa i kompensacyjna. Ich celem jest wspomaganie inwestorów, którzy przeprowadzają remonty. Premia kompensacyjna przysługuje inwestorom korzystającym ze środków własnych lub kredytu z premią remontową. Remontowa natomiast działa podobnie jak termomodernizacyjna - stanowi spłatę kredytu zaciągniętego przez inwestora. Oba te mechanizmy wprowadzono w 2009 r. 

Łącznie do 10 lipca 2023 r. przyznano 7 840 premii remontowych i 1 813 kompensacyjnych. Całkowita kwota wsparcia wyniosła nieomal 650 mln zł.

Rok 2023 r. i nowe mechanizmy w programie

Wspominaliśmy już o grancie termomodernizacyjnym, ale to nie jedyny program, który rozpoczął się zaledwie pół roku temu. Szczególny sukces czeka jeden z nich - grant OZE. Po latach budownictwo wielorodzinne doczekało się swojego programu, pozwalającego na dofinansowanie fotowoltaiki. W ciągu tak krótkiego czasu przyznano aż 870 grantów OZE. Wymowne jest to, że aż 78% uzyskanych pomocy w programie Termo w 2023 r. to właśnie wsparcie do instalacji OZE.

Ponadto obowiązuje jeszcze dwa komplementarne mechanizmy: premia i grant MZG. Dzięki premii MZG można uzyskać pieniądze na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego lub remontowego w mieszkaniowym zasobie gminy. Grant tę premię podwyższa. Do 10 lipca 2023 r. 33 inwestorów otrzymało grant i/lub premię MZG. Szczegóły nt. wszystkich wymienionych mechanizmów można znaleźć w poniższych artykułach:

• Grant OZE
• Premia i grant termomodernizacyjna
• Premia i grant MZG
• Premia kompensacyjna

Nie tylko wsparcie termomodernizacji

Co do liczby mieszkań, które zostały ulepszone - nie prowadzono statystyk od samego początku trwania programu. Zaczęto to robić dopiero od 2012 r. i dotychczas zmodernizowano lub wyremontowano aż 752,5 tys. mieszkań. Jaki udział miały poszczególne programy w łącznej liczbie?

1. 563,9 tys. mieszkań - premia termomodernizacyjna (+ grant),
2. 111,6 tys. mieszkań - premia remontowa,
3. 59,4 tys. mieszkań - grant OZE,
4. 17,4 tys. mieszkań - premia kompensacyjna,
5. 0,2 tys. mieszkań - premia i grant MZG.

Prześledziliśmy rozwój programu Termo, czyli instrumentu finansowania modernizacji budynków wielorodzinnych. Zwiększanie efektywności energetycznej jest w nich szczególnie ważne, gdyż mając do czynienia z wieloma różnymi ludźmi często trudno jest podjąć szybką i popartą przez wszystkich decyzję. Nie ma co ukrywać - termomodernizacja i remont całego dużego budynku to przedsięwzięcie zdecydowanie bardziej wymagające niż domu jednorodzinnego. Tym bardziej, że wyzwanie wcale nie jest mniejsze, zwłaszcza jeśli się przyjrzymy temu, gdzie mieszkają Polacy. Około 55% mieszka w domach, a pozostałe 45% w mieszkaniach (stan na 2021 r. wg Eurostatu).

Na sam koniec przedstawimy zbiorcze dane o programie Termo. Tak więc ile pieniędzy? Ile mieszkań? Ile wniosków? Przedstawiamy!

Liczymy, że program będzie się rozwijał, zwłaszcza pod kątem implementacji rozwiązań opartych o odnawialne źródła energii. Mamy też nadzieję, że na 50-lecie termomodernizacji wszyscy będziemy mieszkać w komfortowych, ekologicznych i tanich w eksploatacji budynkach.

Opracowano na podstawie danych Ministerstwa Rozwoju i Technologii.