K. Bolesta: Stawiamy na kompleksową termomodernizację. Powinny być też dwa audyty energetyczne

Jarosław Guzal: - Termomodernizacja.pl: Wiele osób zastanawia co się dzieje w temacie termomodernizacji. Ostatnio turbulencje spowodowane brakiem środków na funkcjonowanie Programu Czyste Powietrze zdominowały dyskusje na ten temat. Jak wygląda aktualnie sytuacja w tej materii? Czy są pieniądze na Program Czyste Powietrze?

Krzysztof Bolesta - Ministerstwo Klimatu i Środowiska: Robimy wszystko aby zapewnić środki na te wszystkie programy wsparcia które mamy. W naszym ministerstwie, Program Czyste Powietrze jest priorytetowy. Jak wiemy ma on swoje potrzeby historycznie określone na poziomie 103 mld zł.

Tymczasem kiedy pojawiliśmy się w Ministerstwie Klimatu i Środowiska i zrobiliśmy inwentaryzacje okazało się, że mamy środki tylko na kilka miesięcy. Spowodowane to było blokadą środków w ramach KPO i Programu Feniks.  Na dziś udało nam się  odblokować oba te źródła finansowania.  Obecnie dysponujemy ponad 20 mld zł z funduszy unijnych na wsparcie Programu Czyste Powietrze.

J.G.: W zakresie termomodernizacji jesteśmy dość mocno opóźnieni. Mamy w Polsce przyjętą  Długoterminową Strategię  Renowacji Budynków (DSRB). Wiemy ile powinniśmy  modernizować budynków aż do roku 2050. Na dziś nie realizujemy tej strategii. Aby tak było musimy zwiększyć tempo renowacji o co najmniej dwa razy. Uważa Pan, że jest to w ogóle realne?

K.B.: Do tego powinniśmy dążyć. W tym jest ogromny potencjał. Termomodernizacja jest ważnym elementem polityki  klimatyczno-energetycznej. To jest też rzecz, która może mieć ogromy wpływ na sektor małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce. Naprawdę wierzę w to, że jesteśmy w stanie znacznie zwiększyć tempo renowacji budynków w Polsce. Oczywiście ważne też jest aby mieć na to środki.

Mamy Długoterminową Strategię Renowacji Budynków. Mamy inne strategiczne dokumenty. Mamy Centralną Ewidencji Emisyjności Budynków, której jestem dużym zwolennikiem. Nie jest ona jeszcze perfekcyjna i wciąż niekompletna ale jest to już pewna baza do dalszych działań,  Moim marzeniem jest, aby dodać do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków jeszcze komponent efektywności  energetycznej  budynków. Wtedy mielibyśmy unikatowe na skalę europejską narzędzie, które pozwoliłoby nam realizować przyjęte założenia.

Redaktor naczelny serwisu Termomodernizacja.pl - Jarosław Guzal na wywiadzie z Krzysztofem Bolestą - sekretarzem stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Źródło: Termomodernizacja.pl

J.G.: Jaki mamy swój pomysł na termomodernizacje w Polsce? W moim odczuciu, z racji ogromnych potrzeb związanych z modernizacją budynków musimy w naszym kraju budować swój autorski system obsługi inwestycji w zakresie termomodernizacji. To jest ogromne przedsięwzięcie ale też  ogromna szansa.  

K.B.: Prawie wszystkie programy skupione są wokół Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Mamy ponadto ulgę termomodernizacyjną, ale wydaje mi się, że powinniśmy dążyć do systemu, który jeszcze lepiej będzie obsługiwał konsumenta. Są odbiorcy bardziej i mniej świadomi. W mojej ocenie kluczowi będą ci mniej świadomi. Na podstawie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków powinniśmy mieć możliwość wysłania do właścicieli tych budynków doradcę, który by im sfinansował audyt i za rękę przeprowadził przez cały proces termomodernizacji. To wszystko powinno kończyć się powtórnym audytem energetycznym, żeby sprawdzić jaki faktycznie został osiągnięty cel inwestycji. 

Absolutną potrzebą jest też szersze wykorzystanie digitalizacji w inwestycjach termomodernizacyjnych i później zarządzania energią w budynku. Digitalizacja działa i upraszcza życie użytkownikom. Nam, pracownikom administracji państwowej również, bo mamy mniej biurokracji. 

Naszym najważniejszym komponentem w termomodernizacji będzie ciągle Program Czyste  Powietrze, który jednak wymaga zmian. Warto na pewno odchodzić od takich  prostych i małych projektów, które  przynoszą bardzo mały efekt  środowiskowy. Lepiej angażować się w projekty, które mają zdecydowanie wyższą jakość i zawierają głęboką termomodernizację. Czyli nasz system w tym zakresie powinien ewoluować w kierunku właśnie zachęcania do kompleksowej termomodernizacji. 

Ponadto będziemy na pewno chcieli, żeby osoby które kiedyś wymieniły kocioł w tym programie, wróciły i kontynuowały proces termomodernizacji.

J.G.: Jaki jest pomysł na poziom dofinansowania inwestycji termomodernizacyjnych? Zwiększamy czy zmniejszamy progi dochodowe?

K.B.: Te aktualnie odkręcone progi w Programie Czyste Powietrze spowodowały różne efekty. I te pozytywne i te negatywne. Musimy to przeanalizować i  zastanowić się czy takie poluzowanie progów przynosi więcej dobrego niż złego. Na dzień dzisiejszy jeszcze tego nie wiemy. Pamiętajmy, że grupy, których nie uwzględniają progi w ramach Czystego powietrza, wciąż mogą skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej, która w bardzo dobry sposób uzupełnia program „Czyste powietrze”.  

J.G.: Jaką ma Pan podejście do dotowania inwestycji. Jak głęboko powinniśmy wspierać inwestycję w modernizacje budynków?

K.B.: Ja mam takie podejście, że najwięcej pomocy potrzebują ci, którzy albo nie mają świadomości albo nie mają środków finansowych. To właśnie tam powinno być skierowane największe wsparcie. Na dziś odnoszę wrażenie, że dużo programów było zaprojektowanych bez progów dochodowych, co nie jest do końca dobre.

J.G.: Co ze wspomnianą ulgą termomodernizacyjną. Zostaje jako jeden z elementów wsparcia?

K.B.: Jeszcze nie rozmawiałem z kolegami z Ministerstwa Finansów, ale raczej ulga termomodernizacyjna nie jest zagrożona. Natomiast będziemy pracować z resortem finansów nad tym, żeby poprawiać monitoring jej efektów. Za mało mamy informacji jakie efekty środowiskowe przynosi nam ten model wsparcia termomodernizacji.

J.G.: Czy według Pana dobrym pomysłem jest dotowanie tych samych urządzeń w różnych programach? Przykłady tej praktyki można mnożyć.

K.B.: Chcemy programy konsolidować. Na dziś nie potrafię jeszcze określić co się konkretnie gryzie. Mamy w ramach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej takie programy jak Czyste Powietrze, Mój Prąd, Stop Smog, Moje Ciepło, Ciepłe Mieszkanie. Tego jest dużo i będziemy to zmieniać. Wtedy unikniemy dotowania tych samych urządzeń w różnych programach. 

J.G.: Czy w najbliższym czasie planowane jest dostosowanie tych właśnie programów do wymogów stawianych przez UE na przykład w zakresie stopniowego wycofywania wsparcia dla kotłów gazowych? ‘

K.B.: Przyglądamy się temu. Jesteśmy na bardzo wczesnym etapie. Mam jednak świadomość, że jeżeli zdecydujemy się na jakieś ruchy w tym kierunku to informacja o tym będzie podana dużo wcześniej. To będą długie okresy przejściowe, aby uczestnicy rynku mogli się dostosować.

J.G.: Jednym z kluczowych elementów aby termomodernizacja się udała jest doradztwo. Obecnie w ramach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej prowadzony jest pilotażowy program operatorów, którzy bezpośrednio doradzają osobom w trzech wybranych województwach w Polsce. Z tego co wiem wyniki osiągane do tej pory są obiecujące. Czy zamierzamy wspierać takie doradztwo w przyszłości?

K.B.: To się sprawdza i na pewno rozszerzymy na cały kraj ten model działania. W termomodernizacji o to właśnie chodzi, aby przeprowadzić osobę za rękę przez cały proces. Od audytu ex ante, który ma określić zakres termomodernizacji do audytu ex post   na zakończenie realizacji inwestycji, weryfikującego jej efekty.

Pozostając w temacie audytów to chcemy na pewno podnieść ich jakość. Tak naprawdę to jest niezbędny element całej drogi związanej z termomodernizacją.

J.G.: Kiedy poznamy nowego prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej?

K.B.: Konkurs na to stanowisko trwa, było dużo zgłoszeń. Cieszymy się, że jest sporo osób, które chcą podjąć to wyzwanie.

J.G.: Co z funkcją Pełnomocnika Premiera ds.  Programu Czyste Powietrze i Efektywności  Energetycznej? To stanowisko zostaje?

Rozmawiamy o tym. Moim zdaniem to, że w ministerstwie jest jeden minister, czyli ja, który odpowiada za temat jakości powietrza oznacza, że taka dodatkowa instytucja Pełnomocnika jest niepotrzebna. Tym bardziej, że był to pełnomocnik, który tak naprawdę tylko komunikował w kwestii programów w ramach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska I Gospodarki Wodnej.

Krzysztof Bolesta, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska

J.G.: Dziś chociażby w Dyrektywie EPBD mówi się finansowaniu termomodernizacji według modelu „wydajesz tyle ile oszczędzasz”. Chodzi tu o model, kiedy właściciel nieruchomości po kompleksowej modernizacji domu płaci na jego utrzymanie tyle samo, co przed termomodernizacją. Uważa Pan, że jest to droga dla nas? Co z modelem ESCO, który poniekąd też wpisuje się w tę koncepcję?

K.B.: Model  ESCO w Polsce jest stosowany w bardzo małym zakresie. A jeśli jest już stosowany to jest wykorzystywany w dużych projektach typu szkoła, zakład produkcji itp. Chcemy poprzez różne rozwiązania popularyzować tę formułę realizacji inwestycji. Np. chcemy zainteresować również banki, aby zechciały  skierować ofertę do osób fizycznych. To jest na pewno kierunek dla nas.

J.G.: Jeszcze niedawno premier Donald Tusk powiedział, że już w drugim półroczu tego roku nasz kraj będzie miejscem znaczącego wzrostu inwestycji w termomodernizację. To może być ciężkie do realizacji ale proszę powiedzieć jaki jest krótkoterminowy cel na ten rok w obszarze Pana działania?

Plan na ten rok jest taki, żeby usprawnić Program Czyste Powietrze. Musimy zwiększać liczbę głębokich termomodernizacji. Mamy na ten cel już pewne środki. Będziemy potrzebowali ich docelowo jeszcze więcej.  Kolejna sprawa to możliwie w jak największym stopniu starać się wykorzystać środki z KPO. To jest bardzo ważne abyśmy nie stracili tych pieniędzy. Ponadto, jeszcze w tym półroczu chcemy uruchomić nabory na projekty termomodernizacji budynków wielomieszkaniowych oraz użyteczności publicznej w ramach programu Feniks.

Krzysztof Bolesta, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska