Kontrole faktur w programie Czyste Powietrze – nie zawyżaj kosztów!

• Jeżeli przepłacimy za termomodernizację w programie Czyste Powietrze i będziemy chcieli na to wziąć dotację, możemy być podejrzani o próbę wyłudzenia.
• Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej mogą i mają obowiązek wezwać w takich sytuacjach do wyjaśnień.
• Wówczas trzeba wytłumaczyć się ze zbyt wysokich poniesionych kosztów.

W tym artykule przyglądamy się programowi Czyste Powietrze, który oferuje dofinansowanie na kompleksową termomodernizację budynków oraz wymianę starych źródeł ciepła na nowoczesne, spełniające najwyższe normy. Beneficjenci muszą przedstawić faktury za poniesione koszty, aby otrzymać dotację. Problemy pojawiają się, gdy koszty na fakturach różnią się od rynkowych realiów. W takich przypadkach Fundusz prosi o wyjaśnienia.

Próba wyłudzenia środków z programu Czyste Powietrze

NFOŚiGW, odpowiadając na nasze pytania o kontrolę faktur, podkreślił, że program Czyste Powietrze jest finansowany z publicznych środków. To bardzo ważne, bo właśnie dlatego wydatki powinny być racjonalne, oszczędne i efektywne. Fundusz dodał, że rażące zawyżenie kosztów na fakturze może wskazywać na próbę wyłudzenia środków publicznych i może być ścigane.

“Jeśli koszty materiałów lub usług (np. okien, drzwi czy materiałów służących do ocieplania ścian), przedstawione do rozliczenia z wnioskiem o płatność, rażąco przekraczają ceny rynkowe, wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) ma prawo, a wręcz jest zobowiązany, do zażądania uzasadnienia poniesienia takich kosztów” – zawiadamia NFOŚiGW.

Co się stanie, kiedy uczestnik programu nie przekaże stosownego wyjaśnienia? NFOŚiGW poinformował nas, że jeżeli beneficjent nie przedstawi odpowiedniego uzasadnienia konieczności poniesienia kosztów, które zdecydowanie wykraczają poza ceny rynkowe, wojewódzki fundusz może dojść do wniosku, że zachodzi próba wyłudzenia środków publicznych. Wówczas sprawa może trafić do właściwych organów ścigania.

Niejasności należy wytłumaczyć

Wojewódzkie oddziały NFOŚiGW, zgodnie z umową o dofinansowanie oraz obowiązującymi przepisami, mają prawo żądać wyjaśnień dotyczących faktur i innych dokumentów dołączonych do wniosków o płatność. WFOŚiGW może poprosić beneficjenta o dostarczenie specyfikacji do faktury wystawionej przez wykonawcę lub o wyjaśnienie. Musi ono zawierać odpowiedź, dlaczego koszty w danym przypadku znacznie przekraczają ceny rynkowe.

Kontrola wydatkowania środków publicznych jest niezbędna. WFOŚiGW, jako dysponent tych środków, musi je wydatkować prawidłowo i sprawdzić, czy nie występują nieprawidłowości, w tym próby wyłudzenia. W przypadku podejrzenia wyłudzenia, WFOŚiGW może zgłosić sprawę do odpowiednich organów ścigania.

• Zobacz również: Ocieplenie domu – co nam da 10 cm izolacji?

Po co właściwie te wyjaśnienia?

Wojewódzkie fundusze pytają o uzasadnienie wysokości kosztów, jeśli zauważą rażące zawyżenia w dokumentach rozliczeniowych. Zgodnie z przepisami o finansach publicznych, Fundusz musi przestrzegać zasad gospodarowania środkami publicznymi. Oznacza to, że musi ocenić, czy wydatki są celowe i oszczędne, a także czy przyniosą najlepsze efekty. Ważne jest również, aby metody i środki zapewniały terminową realizację zadań zgodnie z wcześniejszymi zobowiązaniami.

“Te ogólne zasady gospodarowania środkami publicznymi, ze szczególnym uwzględnieniem zasady celowości oraz uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, muszą być przestrzegane nie tylko na etapie podjęcia decyzji o udzieleniu bądź odmowie dofinansowania, ale także na etapie wykonywania umowy o dofinansowanie. Konkretna decyzja w zakresie wypłaty dotacji powinna być podjęta w oparciu o dokumenty, dane i informacje dające podstawę do przyjęcia, że dotacja została wydatkowana zgodnie z celem i w sposób oszczędny” – uzasadnia Fundusz.

Beneficjent nie ma prawa przepłacać za termomodernizację, jeśli korzysta z programu Czyste Powietrze

Warto podkreślić również, że przepisy zobowiązują również samego beneficjenta do przestrzegania zasad poprawnego wydatkowania środków w ramach Czystego Powietrza. NFOŚiGW podaje, że pomimo obowiązków podmiotu udzielającego dotacji, głównie na beneficjentach spoczywa odpowiedzialność za racjonalne i celowe wydatkowanie środków. Aby uświadomić beneficjentom programu Czyste Powietrze znaczenie niezbędności wydatków publicznych, odpowiednie zapisy wprowadzono do umowy o dofinansowanie.

“Ogólne zasady gospodarowania środkami publicznymi, zawarte w przepisach prawa powszechnie obowiązującego, obligują beneficjentów dotacji do szczególnej dbałości o ponoszenie wydatków objętych dotacją zgodnie z opisanymi tu zasadami” – informuje NFOŚiGW.

Fundusz podkreśla, że beneficjent ma obowiązek wydatkować dotację zgodnie z przeznaczeniem oraz przepisami prawa. Wydatki powinny być oszczędne, czyli zminimalizować koszty przy zachowaniu odpowiedniej jakości i efektywności przedsięwzięcia. Należy dążyć do uzyskania najlepszych efektów z danych nakładów.

Źródło: własne.