Kotły gazowe zyskują nad pompami ciepła? Podsumowanie roku 2023!

• Rok 2023 przyniósł spadki sprzedaży w większości grup urządzeń grzewczych. Są jednak nietypowe wyjątki!
• Wzrosty między innymi wśród kotłów olejowych. Czy wiedziałeś, że mogą działać na biopaliwa?
• Jak wypadają instalacje hybrydowe?

SPIUG przeanalizował dane dotyczące ostatnich trzech miesięcy 2023 roku na rynku grzewczym. Wynika z nich, że sektor urządzeń grzewczych nadal odnotowywał spadki, jednak nie były one tak intensywne. Wskazuje to na stopniowe ustabilizowanie się sytuacji, co daje producentom nadzieję na poprawę w roku 2024.

Mniej zamontowanych urządzeń grzewczych

W 2023 roku sektor budowlany wykazał zmniejszenie tempa wzrostu w porównaniu z poprzednimi latami, a nawet zaobserwowano spadki. Odnotowano mniejszą liczbę mieszkań przekazanych do użytkowania, wydanych pozwoleń na budowę oraz zgłoszeń i rozpoczętych inwestycji. Jak informuje SPIUG, sytuację tę pogorszyły wysokie ceny, utrudnienia w uzyskaniu finansowania oraz problemy z zakupem nowych terenów pod zabudowę.

Spadek liczby nowych mieszkań oznacza również mniejszą liczbę instalacji nowych urządzeń grzewczych. Zmniejszenie aktywności na rynku mieszkaniowym bezpośrednio wpływa na popyt na takie produkty jak pompy ciepła czy kotły gazowe. Należy dodać, że rodzaj mieszkań oddanych do użytku wpływa na preferencje dotyczące systemów ogrzewania. Deweloperzy, mając dostęp do miejskiej infrastruktury ciepłowniczej, często wybierają takie rozwiązania. Z kolei inwestorzy indywidualni, szczególnie na obszarach wiejskich i podmiejskich, gdzie brakuje takiej infrastruktury, częściej optują za indywidualnymi systemami grzewczymi. Rok poprzedni przyniósł wiele wyzwań dla producentów urządzeń grzewczych, wynikających z sytuacji gospodarczej, konfliktu na Ukrainie, inflacji oraz wzrostu kosztów produkcji i świadczonych usług, co miało różnorodne skutki dla poszczególnych kategorii produktów.

Pompy ciepła w odwrocie?

W 2022 roku, z powodu ogromnych obaw związanych z wysokimi cenami i ograniczoną dostępnością gazu, nastąpił znaczny wzrost zainteresowania pompami ciepła. Zaowocowało to sprzedażą rekordowej liczby tych urządzeń. SPiUG podkreśla, że niektóre instalacje mogły być wykonane nieprawidłowo. Mowa oczywiście o montażu w obiektach do tego nieprzygotowanych, i/lub z użyciem urządzeń od nieznanych producentów. Te ostatnie mogły nie być dostosowane do warunków klimatycznych Polski, co mogło przyczynić się do wysokich rachunków za ogrzewanie. Rozczarowanie użytkowników i krytyka medialna przyczyniły się do znacznego spadku zainteresowania w 2023 roku. Jednakże renomowani i doświadczeni producenci pomp ciepła odnotowali mniejsze spadki sprzedaży niż średnia na rynku.

Kotły gazowe i olejowe

W obliczu malejącego zaufania do pomp ciepła wzrosła sprzedaż kotłów gazowych. Tylko w czwartym kwartale 2023 roku odnotowano wzrost w porównaniu z analogicznym okresem w roku poprzednim. Stało się tak, mimo że 2022 rok był dla tej kategorii produktów wyjątkowo niepomyślny. Jednak nawet ten wzrost w ostatnim kwartale nie zdołał zniwelować rocznego spadku sprzedaży w stosunku do roku 2022. Ponadto nadal istnieją rozbieżności między sprzedażą producentów do dystrybutorów (sell-in) a sprzedażą z dystrybucji do instalatorów (sell-out). Taka sytuacja negatywnie wpływa na stabilność i rozwój rynku urządzeń grzewczych.

Co ciekawe. SPIUG w swoim raporcie odnotowuje również trend polegający na naprawie starych kotłów. Użytkownicy częściej wybierają tę opcję zamiast wymiany na nowe źródło ciepła. Niektóre grupy produktów zanotowały wzrost sprzedaży w 2023 roku w porównaniu do roku ubiegłego, w tym gruntowe pompy ciepła, kotły gazowe o większej mocy oraz kotły olejowe. Mimo iż kotły olejowe odnotowały wzrost sprzedaży, są one nadal rzadko stosowane w Polsce i nie spodziewa się ich znaczącego udziału w rynku w przyszłości. 

“Warto zwrócić uwagę, że kotły olejowe, po zastosowaniu odpowiedniego palnika, mogą być zasilane także biopaliwem w przyszłości, o czym się często zapomina. Jako ciekawostkę można dodać, że podobna tendencja jest widoczna także w kilku innych krajach europejskich” - wyjaśnia Janusz Starościk, prezes zarządu SPiUG.

Kotły gazowe mogą pełnić funkcję jedynego źródła ciepła w budynku, ale projekty opierające się wyłącznie na gazie często nie spełniają norm dotyczących zużycia energii pierwotnej bez wsparcia z OZE, takich jak kolektory słoneczne czy pompy ciepła. W 2023 roku zauważono wzrost zainteresowania systemami hybrydowymi. Takie instalacje mogą łączyć ze sobą różne źródła ciepła. Przykładami jest połączenie pomp ciepła z fotowoltaiką, kotły gazowe z pompami lub systemy wspierane przez kolektory słoneczne. Świadczy to o poszukiwaniu efektywniejszych i bardziej zrównoważonych rozwiązań grzewczych przez inwestorów.

Kolektory słoneczne

Mimo że zainteresowanie kolektorami słonecznymi nadal maleje, SPIUG zauważa rosnące zapytania dotyczące możliwości instalacji tych systemów. Technologia ta nie jest obecnie często wybierana, głównie z powodu zmniejszenia liczby programów dofinansowujących montaż kolektorów. Brakuje również szerokiej świadomości o korzyściach płynących z integracji kolektorów z innymi systemami grzewczymi w ramach rozwiązań hybrydowych. Co więcej, liczba firm specjalizujących się w ich instalacji jest niewielka. Kolektory słoneczne, szczególnie modele płaskie, które dominują na rynku, mogą generować bezpłatną energię cieplną, zwłaszcza w okresie letnim. Lato często pomija się w dyskusjach na temat redukcji zużycia energii pierwotnej, podczas gdy kolektory stanowią naprawdę atrakcyjną opcję. O braku popularności kolektorów pisaliśmy w artykule: Czy wysokie dotacje psują rynek grzewczy?

Kotły na paliwa stałe

Kotły na pellet, które zyskują na popularności przy obniżających się cenach tego paliwa, stanowią alternatywę dla urządzeń gazowych. Przede wszystkim nie wymagają podłączenia do sieci gazowej. Jednak wymagają one regularnego uzupełniania paliwa, mimo że mogą automatycznie pobierać pellet z zasobnika. 

Podsumowanie rynku grzewczego - kotły, pompy, kolektory

Aby pompy ciepła utrzymały swoją pozycję jako najlepsze rozwiązanie dla ogrzewania budynków bez emisji, niezbędne jest przywrócenie zaufania, kontynuacja edukacji inwestorów oraz regulacja rynku, co wymaga działań o charakterze długoterminowym. Tego rodzaju podejście umożliwi bezpieczne i stabilne zwiększanie udziału pomp ciepła w rynku urządzeń grzewczych zarówno dla konsumentów, jak i producentów. 

W najbliższych latach kluczową rolę mogą odegrać systemy hybrydowe, łączące różne źródła ciepła i nośniki energii, a także magazyny energii, zarówno elektrycznej, jak i cieplnej. Mimo że 2023 rok przyniósł wiele wyzwań dla wszystkich uczestników łańcucha dostaw w branży grzewczej, ostatni kwartał roku pokazał oznaki stabilizacji, co może być dobrym prognostykiem na przyszłość.

Źródło: SPiUG.