Nadchodzi likwidacja niektórych dotacji?

• W Polsce istnieje wiele programów dotacyjnych – Czyste Powietrze, Ciepłe Mieszkanie, STOP SMOG, Moje Ciepło, Mój Prąd…
• Niektóre urządzenia znajdują się w każdym z nich. Z pewnością liderką w tej kwestii jest pompa ciepła obecna wszędzie. Rząd planuje wprowadzenie spójności, co może oznaczać likwidację niektórych programów lub ich gruntowną nowelizację.
• Propozycją wartą rozważenia jest wprowadzenie dotacji na dany obszar, jakim jest termomodernizacja czy produkcja energii elektrycznej. 

Aktualnie na polskiej scenie dotacyjnej mamy sytuację przypominającą bardziej chaos niż realizację przemyślanej strategii. Część z nas, czyli potencjalnych beneficjentów, rezygnuje ze skorzystania z dotacji już na samym starcie, ponieważ wokół niektórych programów narosło wiele mitów, regulaminy są nieprzystępne do czytania, opcji i poziomów dofinansowania jest kilkanaście. To ostatnie to nie jest żart, a przy bliższej obserwacji program Czyste Powietrze zdaje się bardziej podzielony niż piekło Dantego. W programie Czyste Powietrze mamy bowiem trzy poziomy dotacji, a w każdym z nich mamy do dyspozycji trzy opcje. Żeby tego było mało, to w każdej z opcji możemy skorzystać z dotacji na zwykłą i kompleksową termomodernizację. Maksymalną wysokość dotacji podwyższa również montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej, wyłączając opcję 3. Najlepiej to przedstawi poniższa tabela. 

Dotacja na technologię

Oczywiście szczegółowo program Czyste Powietrze opisujemy w naszym PORADNIKU, ale trzeba przyznać, że przy pierwszej styczności ta dotacja może wydawać się nieatrakcyjna. Zdecydowanie jej zrozumienie może sprawić trudności. I tutaj dotykamy sedna sprawy, a mianowicie samo dofinansowanie nie powinno być skomplikowane. Sytuacja opisana powyżej to jasny przykład, że przeszarżowano z kompleksowością dotacji na termomodernizację. Skoro jest program Mój Prąd, to obecność fotowoltaiki w Czystym Powietrzu jest nieuzasadniona. Co więcej, zdaje się być nawet szkodliwa. Patrząc na cel programu, czyli likwidację niskiej emisji i smogu, to fotowoltaika nie wpisuje się w nią bezpośrednio. Jej udział w dekarbonizacji sektora energetyki jest nieoceniona, ale Czyste Powietrze jest kreowane na program wspierający efektywność energetyczną, a nie sektor OZE. Beneficjenci chętni zamontować fotowoltaikę raczej sięgają po program Mój Prąd, a ci gotowi zainwestować w termomodernizację wybierają Czyste Powietrze. Czy jednak tak powinno być? 

Przykład fotowoltaiki w Czystym Powietrzu

Istnieje ryzyko, że beneficjent zostanie zachęcony dodatkowymi środkami na fotowoltaikę i w nią zainwestuje. Co zatem, gdy weźmie dotację i stwierdzi, że “zamontuje się i będzie” absolutnie bez większego planu na to przedsięwzięcie? Bez projektu i dobrej oceny warunków? Być może lepiej, aby programy koordynowały daną technologię. Wówczas dużo prościej byłoby stworzyć w NFOŚiGW i poszczególnych wfośigw działy, które nie tylko znają się na samym programie, ale również są wyszkoleni w danej technologii. Aby te słowa dobrze wybrzmiały – nie odbieramy nikomu kompetencji. Trzeba jednak przyznać, że aby wiedzieć, o co chodzi w programie Czyste Powietrze, należy znać się na:

• ogrzewaniu, czyli technologia pomp ciepła, kotlarska i ciepłownicza, a także cały osprzęt instalacji,
• ocieplaniu ścian, dachów, a dodatkowo na materiałach budowlanych,
• wentylacji z odzyskiem ciepła, 
• oknach i drzwiach (i bramach garażowych),
• kolektorach słonecznych i fotowoltaice,
• audytach energetycznych.

Doświadczeni inżynierowie mogą mieć trudności z pojęciem tak szerokiej wiedzy. Dużo więc prościej byłoby skierować na konkretną technologię lub obszar, jak np. termomodernizacja lub produkcja energii elektrycznej. Uprościłoby to wiele spraw, m.in. ułatwiłoby monitoring programu. W efekcie na bieżąco można byłoby korygować niejasności i błędy. 

Bez liku dotacji na pompy ciepła

Prawdziwą rekordzistką, jeśli chodzi o obecność w programach dotacyjnych, jest pompa ciepła. Jako jedyna ma dedykowany dla siebie program Moje Ciepło. Oprócz tego można uzyskać na nią dotację w programach Czyste Powietrze, Ciepłe Mieszkanie, STOP SMOG i Mój Prąd. W każdym inne warunki, a to wszystko pod egidą NFOŚiGW. Gdyby brać ogół programów w Polsce, to jeszcze należałoby dodać premię termomodernizacyjną od Banku Gospodarstwa Krajowego, a także podatkową ulgę termomodernizacyjną. Dlatego cieszy fakt, że resort klimatu i środowiska, który wraz z Funduszem bierze udział w tworzeniu dotacji, planuje podjąć działania mające na celu wprowadzić ład i spójność do programów dotacyjnych. Szczegółów jeszcze nie znamy, ale będziemy tej kwestii bacznie się przyglądać.