Obiecujący 1.  kwartał 2024: wzrost liczby inwestycji i pozwoleń na budowę

W pierwszych trzech miesiącach 2024 r. oddano do użytkowania 48,3 tys. mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 4,4 mln m² oraz liczbie izb równej 184,6 tys. Względem analogicznego okresu roku poprzedniego odnotowano spadki: liczby mieszkań o 6,8 tys. (12,3%), powierzchni użytkowej mieszkań o 881,8 tys. m² (16,7%) oraz liczby izb o 34,6 tys. (15,8%).

Przeciętna powierzchnia użytkowa nowo oddanego mieszkania wyniosła 90,9 m² (w 1 kwartale 2023 r. – 95,8 m²). Średnia powierzchnia mieszkania w budynkach jednorodzinnych przyjęła wartość 132,6 m², natomiast w budynkach wielorodzinnych – 52,0 m².

Dane w ujęciu bezwzględnym dla poszczególnych województw wskazują, że najwięcej nowych mieszkań wybudowano w: mazowieckim (18,6% wartości krajowej), małopolskim (11,0%) i dolnośląskim (8,7%). Wskaźnik nasilenia budownictwa mieszkaniowego, wyrażony liczbą mieszkań oddanych do użytkowania w przeliczeniu na 1 tys. ludności, wyniósł dla Polski 1,3.

Spadki i wzrosty budownictwa mieszkaniowego

W pierwszym kwartale 2024 r. deweloperzy wybudowali 60,3% wszystkich nowo oddanych mieszkań, a inwestorzy indywidualni – 37,5%. W porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. udział mieszkań przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem wzrósł o 5,0 p. proc., a wybudowanych przez inwestorów indywidualnych spadł o 5,2 p. proc.

Województwo podkarpackie, warmińsko-mazurskie i opolskie odznaczało się największym udziałem mieszkań z przeznaczeniem na własne potrzeby (odpowiednio: 54,1%, 52,2% i 51,1%). Z kolei w województwach: podlaskim, mazowieckim i pomorskim odnotowano największe odsetki budownictwa przeznaczonego na sprzedaż lub wynajem – odpowiednio: 78,8%, 70,0% i 68,4%.

Wodociąg z sieci posiadało 94,2%, a kanalizację z odprowadzeniem do sieci 79,0% mieszkań oddanych do użytkowania (pozostałe były podłączone do lokalnej infrastruktury wodno-kanalizacyjnej). W gaz z sieci wyposażonych było 33,4% mieszkań, natomiast w ciepłą wodę dostarczaną z elektrociepłowni, ciepłowni lub kotłowni osiedlowej – 37,6%. Do centralnej sieci grzewczej podłączonych było 37,5% mieszkań, a pozostałe posiadały indywidualne centralne ogrzewanie (w tym w kotły/piece na paliwo gazowe wyposażonych było 34,0%, a na paliwo stałe – 9,3%).

Analizując dane dla nowych budynków mieszkalnych, należy zaznaczyć, że ich liczba wyniosła 21,6 tys., tj. o 22,9% mniej niż rok wcześniej. Budynki jednorodzinne stanowiły 97,5% wszystkich budynków przekazanych do eksploatacji, mieszcząc przy tym niecałą połowę ogółu nowo wybudowanych mieszkań

Tradycyjną udoskonaloną technologię wnoszenia zastosowano przy budowie 98,2% budynków mieszkalnych. Biorąc pod uwagę liczbę kondygnacji, najwięcej wybudowano budynków dwukondygnacyjnych (62,7%) i jednokondygnacyjnych (32,0%), w których znalazło się odpowiednio 33,0% i 14,8% ogółu przekazanych do użytkowania mieszkań. Z kolei w budynkach o trzech i więcej kondygnacjach (5,3% nowych budynków) usytuowanych zostało 52,2% mieszkań. Przeciętny czas trwania budowy nowego budynku mieszkalnego (liczony od daty jej rozpoczęcia do terminu oddania budynku do użytkowania) przekazanego do eksploatacji w 1 kwartale 2024 r. wyniósł nieco ponad 44 miesiące. Budynki wielorodzinne wznoszono w czasie prawie dwukrotnie krótszym niż jednorodzinne.

Więcej budów rozpoczętych i więcej pozwoleń na budowę

W pierwszych trzech miesiącach 2024 r. rozpoczęto budowę 60,1 tys. mieszkań, tj. o 21,5 tys. (55,8%) więcej niż rok wcześniej. Mieszkania realizowane z przeznaczeniem na sprzedaż lub wynajem stanowiły 69,9% ogółu, zaś mieszkania w budownictwie indywidualnym – 28,3%. Pozostałe zanotowano w formie budownictwa: spółdzielczej, komunalnej, społecznej czynszowej i zakładowej.

W omawianym okresie wydano pozwolenia na budowę (oraz dokonano zgłoszeń z projektem, w tym objętych uproszczoną procedurą dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych) dla 70,0 tys. mieszkań, tj. o 17,9 tys. (34,3%) więcej niż przed rokiem.

W nowych budynkach mieszkalnych planowana jest budowa 98,6% mieszkań (tj. 69,0 tys.), z tego na budynki wielorodzinne (3,9% ogółu) przypadać będzie 60,4% lokali mieszkalnych. Przewidywana średnia powierzchnia mieszkań w budynkach jednorodzinnych wynosi 121,3 m², zaś w wielorodzinnych 52,1 m². Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) był podstawą wydania pozwolenia na budowę dla 62,0% tych budynków.

W nowych budynkach niemieszkalnych, zbiorowego zamieszkania oraz w rozbudowywanych i przebudowywanych budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych powstanie prawie 1,0 tys. mieszkań. Biorąc pod uwagę strukturę liczby mieszkań, na których budowę wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym, według form budownictwa, największe udziały odnotowano dla budownictwa na sprzedaż lub wynajem (73,0%) oraz indywidualnego (25,0%). Pozostałe mieszkania będą realizowane w formie budownictwa: komunalnej, społecznej czynszowej i zakładowej.

Efekty rzeczowe budownictwa niemieszkalnego

W 1 kwartale 2024 r. przekazano do eksploatacji 4,7 tys. nowych budynków niemieszkalnych oraz rozbudowano 527 (odpowiednio o 12,7% i 11,4% mniej niż w roku poprzednim). Łączna powierzchnia użytkowa nowych i rozbudowanych budynków niemieszkalnych wyniosła 3,5 mln m², o 22,1% mniej r/r. W strukturze oddanej powierzchni przeważały budynki przemysłowe i magazynowe (56,4%), pozostałe budynki niemieszkalne (17,0%) oraz budynki handlowo-usługowe (10,0%).

Wzrost w stosunku do 1 kwartału 2023 r. oddanej do użytkowania powierzchni odnotowano w przypadku: ogólnodostępnych obiektów kulturalnych, budynków szpitali, edukacyjnych i kultury fizycznej (o 65,5%) oraz hoteli i budynków zakwaterowania turystycznego (o 21,2%). Największą powierzchnię użytkową budynków niemieszkalnych w omawianym okresie oddano w województwach: wielkopolskim (564,9 tys. m²), mazowieckim (557,0 tys. m²) i śląskim(428,1 tys. m²), najmniejszą zaś w: świętokrzyskim (47,1 tys. m²), warmińsko-mazurskim (67,7 tys. m²) i podkarpackim (92,9 tys. m²). Największy wzrost powierzchni r/r zaobserwowano w województwach: opolskim (o 111,4%), pomorskim (o 43,9%) i śląskim (o 35,9%). Budynki niemieszkalne stanowią niejednorodną kategorię obiektów budowlanych. W celu uzupełnienia ogólnego opisu, poniżej przedstawiono krótką charakterystykę wybranych grup i klas budynków wg Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB).

Budynki biurowe

W 1 kwartale 2024 r. oddano do użytkowania 121 nowych budynków biurowych, co oznaczało wzrost o 6,1% względem analogicznego okresu 2023 r. Łączna powierzchnia użytkowa charakteryzowanych budynków wyniosła 104,5 tys. m² (spadek o 44,2%), z czego najwięcej przypadło na województwa: mazowieckie (22,2% wartości krajowej), dolnośląskie (20,1%), śląskie (15,0%) oraz kujawsko-pomorskie (12,0%). Z kolei najmniejszy jej udział odnotowano w województwach: warmińsko-mazurskim (0,3%), podkarpackim (0,4%) i pomorskim (0,7%).

Budynki handlowo-usługowe

W omawianym okresie przekazano do eksploatacji 511 nowych budynków handlowo-usługowych (mniej o 14,3% r/r) o powierzchni 351,9 tys. m², co oznaczało spadek o 7,1% w porównaniu do 2023 r. Największą powierzchnię oddano w województwach: śląskim (15,5% udziału w kraju), mazowieckim (13,4%), małopolskim (11,3%) i zachodniopomorskim (11,2%), a najmniejszą w: opolskim (1,2%), świętokrzyskim (2,0%) i lubuskim (2,1%).

Budynki przemysłowe

W pierwszych trzech miesiącach 2024 r. przekazano do użytkowania 213 nowych budynków przemysłowych (spadek o 21,1% względem 1 kwartału 2023 r.). Ich łączna powierzchnia wyniosła 847,4 tys. m² i była mniejsza o 12,2% niż rok wcześniej. Największym udziałem w powierzchni budynków przemysłowych cechowały się województwa: wielkopolskie (26,5%), opolskie (17,6%) i śląskie (15,2%), a najmniejszym: dolnośląskie (0,5%), zachodniopomorskie (0,7%) oraz świętokrzyskie (0,8%).

Budynki magazynowe

W analizowanym okresie oddano 545 nowych budynków magazynowych (o 15,2% mniej niż przed rokiem). Łączna powierzchnia użytkowa tego rodzaju budynków spadła względem poprzedniego roku o 41,6% i wyniosła 1,1 mln m², osiągając największą wartość w województwach: mazowieckim (22,4% udziału w kraju), śląskim (16,8%), dolnośląskim i wielkopolskim (po 15,0%). Najmniejszą powierzchnię

Budynki gospodarstw rolnych

W 1 kwartale 2024 r. wybudowano 1,4 tys. nowych budynków gospodarstw rolnych (o 13,3% mniej r/r), których łączna powierzchnia użytkowa wyniosła 538,9 tys. m² (spadek o 12,9%). Największym udziałem powierzchni w wartości ogólnopolskiej odznaczały się województwa: mazowieckie (22,9%), lubelskie (17,6%) i wielkopolskie (16,8%), najmniejszym: lubuskie (0,4%), śląskie (1,1%) oraz podkarpackie (1,3%).

Pozwolenia na budowę nowych budynków niemieszkalnych

W 1 kwartale 2024 r. wydano pozwolenia na budowę 6,5 tys. nowych budynków niemieszkalnych o łącznej powierzchni użytkowej 3,9 mln m², co oznaczało spadki odpowiednio o 5,4% i 16,7% r/r. Na podstawie pozwoleń wydanych w oparciu o MPZP zostanie wybudowanych 56,8% tych budynków. W strukturze powierzchni użytkowej dominowały: budynki przemysłowe i magazynowe (45,9%), pozostałe budynki niemieszkalne (19,7%) oraz budynki handlowo-usługowe (14,9%).

Zwiększenie powierzchni użytkowej względem analogicznego okresu 2023 r. zaobserwowano w przypadku: ogólnodostępnych obiektów kulturalnych, budynków o charakterze edukacyjnym, budynków szpitali i zakładów opieki medycznej oraz budynków kultury fizycznej (o 82,5%), pozostałych budynków niemieszkalnych (o 7,7%) oraz budynków handlowo-usługowych (o 7,3%). Spadki dotyczyły: budynków biurowych (o 36,6%), hoteli i budynków zakwaterowania turystycznego (o 34,4%), budynków przemysłowych i magazynowych (o 29,7%) oraz budynków transportu i łączności (o 24,2%).

Źródło: GUS