Obowiązkowe remonty – czy będą dotyczyć wszystkich budynków? Analiza EPBD 

epbd

Przyjęty w marcu 2024 roku projekt nowelizacji dyrektywy o charakterystyce energetycznej budynków (EPBD) zakłada wprowadzenie w perspektywie czasowej naprawdę wielu zmian w budownictwie i ogrzewnictwie. Wiele osób jednak twierdzi, że nowe regulacje, a szczególnie ta o obowiązkowych remontach, będą dotyczyć wszystkich budynków. Wywłaszczenia, brak możliwości sprzedaży budynku i inne tego rodzaju zakazy zakorzeniły się w świadomości niektórych do tego stopnia, że sprostowanie tych kwestii jest obowiązkowe. Uspokajamy i wyjaśniamy założenia dyrektywy budynkowej.

Zdjęcie autora: Michał Jakubiec

Michał Jakubiec

Redaktor TERMOMODERNIZACJA.PL
epbd

Podziel się

  • Unia Europejska wskaże ramy realizacji dyrektywy EPBD, ale to Polska stworzy strategię modernizacji budynków.
  • Od 2025 roku ma wejść zakaz dotacji na kotły gazowe i olejowe. W 2030 roku wszystkie nowe budynki będą musiały być bezemisyjne. Na rok 2040 zaplanowano całkowite odejście od paliw kopalnych w istniejących budynkach. 
  • Termomodernizacja będzie dobrowolna. Nikt nie wywłaszczy właścicieli budynków, którzy nie wykonają termomodernizacji. Nie będzie też zakazów sprzedaży.

Zanim jednak o tym, to dlaczego w Polsce tak duża grupa ludzi utożsamia dyrektywę EPBD z katastrofą, której celem jest wprowadzenie systemu na kształt reżimu budowlanego? Jak przy okazji większości inicjatyw, które mamy zamiar implementować w Polsce, brakuje działalności uświadamiającej. Oczywiście niektórych też paraliżuje i zniechęca fakt, że to Unia Europejska wprowadza i nadzoruje dyrektywę, a także ma w planach egzekwować jej wykonanie. Po wczytaniu się w zaproponowane przepisy, przede wszystkim rzuca się w oczy dość konsekwentny plan realizacji powszechnej modernizacji budynków. Cóż, strategia ta nawet nie powstała, ponieważ każde z państw członkowskich ma przedstawić Komisji Europejskiej własny plan renowacji budynków

EPBD i krajowy plan renowacji budynków

Do 31 grudnia 2025 roku mamy przedstawić projekt krajowego planu. Jego ostateczne przyjęcie zaplanowano na rok później – realnie jego wypełnianie miałoby się zacząć od 1 stycznia 2027 roku. Unia Europejska narzuca ramy, które w głównej mierze opierają się na średnim obniżeniu zapotrzebowania na ciepło. Reszta będzie zależeć od polskiego rządu i od tego, jak dobrą taktykę modernizacji budynków wybiorą ministrowie. Szczegóły tego projektu przedstawiliśmy w materiale: EPBD i krajowy plan renowacji budynków

Zakaz dotacji kotłów na paliwa kopalne

Warto mieć świadomość, że pierwszeństwo w działaniach modernizacyjnych i pierwsze terminy postawiono przed budynkami użyteczność publicznej. My skupimy się na budownictwie mieszkalnym, ponieważ to ona najbardziej rozgrzewa dyskusję wokół EPBD. Kiedy zatem pierwsze zmiany, które celują w budynki mieszkalne?

Co prawda nie jest to wpływ bezpośredni, ale od 2025 roku ma wejść w życie zakaz dotowania ze środków publicznych urządzeń grzewczych, które spalają paliwa kopalne. To obostrzenie będzie dotyczyć więc gazu ziemnego i oleju opałowego. Gdyby w Polsce były nadal dotacje na kotły węglowe, to ten przepis objąłby również te urządzenia. Biorąc pod uwagę, że kotłów olejowych finansuje się niezwykle mało, to można przyjąć, że ten zakaz uderzy w kotły gazowe. Ta technologia w dalszym ciągu stanowi około ¼ wszystkich wniosków w programie Czyste Powietrze. To tylko nasza prognoza, ale wszystko wskazuje na to, że w przypadku dotacji na kocioł gazowy będzie liczyć się data złożenia wniosku. Tak więc przedłożenie wniosku o dofinansowaniu w grudniu nie zablokuje możliwości pozyskania środków. 

Krzysztof Bolesta, wiceminister klimatu i środowiska, uspokajał w wywiadzie dla serwisu Termomodernizacja.pl, że tak duża zmiana będzie zaplanowana z odpowiednim wyprzedzeniem. W taki sposób odniósł się do pytania o zakaz dotacji dla kotłów na gaz. 

“Przyglądamy się temu. Jesteśmy na bardzo wczesnym etapie. Mam jednak świadomość, że jeżeli zdecydujemy się na jakieś ruchy w tym kierunku, to informacja o tym będzie podana dużo wcześniej. To będą długie okresy przejściowe, aby uczestnicy rynku mogli się dostosować” – powiedział Bolesta.

Budynki bezemisyjne w dyrektywie EPBD

Z kolei od 2030 roku w nowych budynkach nie będzie można stosować paliw kopalnych, co ma uczynić budynki w Polsce bezemisyjnymi. Należy przez to rozumieć brak emisji na miejscu, czyli ogrzewanie elektryczne, które wykorzystuje część energii de facto z węgla, nie będzie podciągnięta pod ten przepis. Sam budynek bezemisyjny kojarzy się bardzo ekologicznie, a za tym idą spekulacje na temat kosztów budowy. Definicja mówi o “zerowej lub bardzo małej ilości energii”, a to w gruncie rzeczy nic nie oznacza. Standard energetyczny ma poprawiać montaż fotowoltaiki, która w Polsce jest bardzo popularnym rozwiązaniem. Już nowelizacja wprowadzająca w Polsce klasy energetyczne ma w tym zakresie sporo do zmian. Według zapowiedzi ma pojawić się na świadectwie współczynnik energii dostarczonej netto, czyli energii zużytej w budynku pomniejszonej o wyeksportowaną z mikroinstalacji do sieci elektroenergetycznej. Na projekt nowego rozporządzenia nadal czekamy, a o zmianach będziemy informować. 

Czym będziemy ogrzewać domy?

Wróćmy na chwilę do zakazu użytkowania kotłów na paliwa kopalne. W 2040 roku ma pojawić się całkowity zakaz spalania paliw kopalnych w istniejących budynkach. Według dyrektywy jest to wskaźnik obowiązkowy. Zakaz dotacji od 2025 roku dobrze nakłada się na tę datę. W ciągu 15 lat istnieje duża szansa, że większość z tych urządzeń będzie wymieniona. Dodatkowo cały czas wspierane będą rozwiązania oparte o pompy ciepła i kotły na biomasę. Czym jeszcze będziemy mogli ogrzewać domy w przyszłości? O tym więcej przeczytasz TUTAJ.

Ograniczenia są stopniowe, a pomagać w tym będą przyjęte w większości województw w Polsce uchwały antysmogowe. Wydaje się, że 2040 rok jest realny, ale cel jest niezwykle ambitny. Tak jak podkreślaliśmy na początku – wiele będzie zależeć od krajowego planu renowacji budynków. W tej części można powiedzieć, że będzie obowiązek wymiany źródła ciepła i montażu jednego z określonych w EPBD. Warto mieć jednak w pamięci, że uniezależnienie się od importu gazu ziemnego minimalizuje ryzyko potencjalnych wahań cen surowców. Oczywiście tak samo jest z węglem. W przypadku paliw kopalnych redukujemy znacznie emisję zanieczyszczeń, a same surowce możemy wykorzystać w inny sposób. 

epbd
Najważniejsze daty wdrażania dyrektywy EPBD.

EPBD a zakazy i wywłaszczenia

Co jednak z ocieplaniem domów? Czy każdy z nas będzie musiał zmodernizować budynek, bo w przeciwnym razie czekają go konsekwencje? Ministerstwo Rozwoju i Technologii zapewnia, że nowa dyrektywa nie zawiera żadnych przepisów, w wyniku których nastąpiłoby pozbawienie lub ograniczenie prawa własności. I faktycznie tak jest. Dodatkowo nie ma wzmianki o uzależnieniu możliwości sprzedaży lub wynajmu budynku/lokalu od jego efektywności. Choć oczywiście warto byłoby, aby potencjalny klient wiedział, na co wykłada swoje pieniądze. Informacja o standardzie energetycznym budynku powinna w gruncie rzeczy oddziaływać na cenę. Koszty ogrzewania często spędzają sen z powiek – miejmy nadzieję, że tę sprawę rozwiążą dobrze zaplanowane klasy energetyczne. 

Dyrektywa budynkowa zakłada też zmniejszenie zużycia energii przez budynki. W przypadku budynków mieszkalnych o 16% do 2030 roku i o 20-22% do 2035 roku. Większa część tych oszczędności ma być osiągnięta poprzez termomodernizację budynków o najgorszych parametrach energetycznych. Budynki te charakteryzują się największymi stratami ciepła. Termomodernizacja takich budynków będzie dobrowolna. Do działań modernizacyjnych mają zachęcać dotacje ze środków publicznych. Co do samych kar to Unia Europejska przerzuca odpowiedzialność na państwa członkowskie. Szerzej przeczytasz o tym w materiale: Kary za brak remontu – kto o tym zadecyduje?

Źródło: EPBD, MRiT, MKiŚ, własne.

Zdjęcie autora: Michał Jakubiec

Michał Jakubiec

Redaktor TERMOMODERNIZACJA.PL