Obowiązkowy audyt energetyczny i nieszczelna lista ZUM w programie Czyste Powietrze

• Pojawi się obowiązkowy audyt energetyczny w programie Czyste Powietrze. Będzie dotyczyć tylko pomp ciepła.
• Dwie opcje umożliwiające wpis na listę ZUM.
• Branża wyraża obawy, że nowy sposób spowoduje obniżenie jakości wprowadzonych zmian.

Dotychczasowa lista ZUM pełniła rolę wskazówki, sugerując urządzenia grzewcze o wysokiej jakości, które były godne uwagi podczas wymiany źródła ciepła. Dotychczas beneficjenci programu Czyste Powietrze nie musieli ograniczać się wyborem do urządzeń z tej listy. Od 14 czerwca sytuacja ulegnie zmianie, a środki publiczne będą przeznaczane wyłącznie na urządzenia posiadające certyfikat, potwierdzający ich parametry pracy. Pytanie brzmi, które źródła ciepła zostaną zakwalifikowane do tej listy. Jednak zanim do tego przejdziemy, skupimy się na zapowiedzianej na konferencji prasowej zmianie w sprawie audytów energetycznych.

Nowy regulamin programu Czyste Powietrze wprowadza obowiązkowe audyty energetyczne przy wymianie źródła ciepła (dofinansowanie na audyt może sięgać do 1200 zł) na pompę ciepła. Jednakże to nie koniec zmian. W przyszłości Ministerstwo, we współpracy z NFOŚiGW, planuje kolejne modyfikacje, takie jak wprowadzenie listy rzetelnych audytorów energetycznych. 

“W trosce o dobro klientów, konsumentów – tych, którzy się zdecydują wymieniać kopciuchy na pompy ciepła, wprowadzamy też od 14 czerwca obowiązek audytu energetycznego budynku” – zapowiedział Krzysztof Bolesta, wiceminister MKiŚ.

Lista ZUM – zmiany

W dniu 10 maja nastąpiły modyfikacje w regulaminie dotyczącym listy ZUM, które zmieniły kryteria kwalifikacji poszczególnych modeli urządzeń. Niektórzy obserwatorzy wyrazili niepokój co do tych zmian, uważając je za niekorzystne. Wiele głosów podniosło kwestię, że wprowadzone modyfikacje przeczą pierwotnej idei listy jako zbiornika sprawdzonych urządzeń, co może doprowadzić do zatopienia jej urządzeniami, których efektywność energetyczna jest zadowalająca tylko na papierze. Jakie dokładnie zmiany zaszły?

Producenci mają dwie dostępne drogi, aby umieścić swoje urządzenia na liście ZUM. Pierwsza ścieżka polega na przeprowadzeniu testów poszczególnych modeli w jednym z 22 akredytowanych laboratoriów na terenie UE lub EFTA. Niezależne badania potwierdzają deklarowane parametry pracy, widoczne na karcie urządzenia lub jego etykiecie energetycznej. 

Druga ścieżka polega na przedstawieniu Instytutowi Ochrony Środowiska certyfikatu jakości EHPA Q, HP Keymark lub Eurovent dla danego źródła ciepła. Po weryfikacji przez IOŚ urządzenie może zostać tymczasowo dodane do listy ZUM. Jednakże, jeśli do końca 2024 roku nie zostaną przeprowadzone badania w jednym ze wspomnianych 22 akredytowanych laboratoriów na terenie UE lub EFTA, urządzenie zostanie usunięte z listy. Ścieżka pierwsza jest domyślną metodą rejestracji na liście. Opcja wyboru ścieżki drugiej ma swoje ograniczenie w czasie: będzie dostępna jedynie w okresie od 14 czerwca do 31 grudnia 2025 roku.

Branża ma wątpliwości

Wprowadzenie drugiej ścieżki budzi obawy w branży. Ostrzegano, że takie rozszerzenie regulacji może skutkować dodaniem do listy ZUM urządzeń, które nie spełniają rzeczywistych standardów. Finansowanie niezweryfikowanych urządzeń przez krajowy program może prowadzić do ich nieprawidłowego funkcjonowania. Może to w efekcie obniżyć zaufanie do ekologicznych technologii oraz samego programu Czyste Powietrze.

Wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta, prezes zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dorota Zawadzka-Stępniak oraz zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW Robert Gajda przedstawili nowe założenia regulaminu na konferencji prasowej 15 maja. Zapewnili, że lista ZUM będzie nadal gwarantować dofinansowanie tylko dla najwyższej jakości urządzeń. Okres przejściowy, w którym urządzenia nie muszą mieć certyfikatów z akredytowanych laboratoriów, będzie trwał pół roku, dając producentom czas na przeprowadzenie testów. Wnioski o wpisanie na listę weryfikuje IOŚ, który na ten moment odrzucił aż 80% z nich. Dodatkowo Urząd Ochrony Konsumentów i Konkurencji będzie monitorować zgodność urządzeń z deklarowanymi parametrami, a także przyjmować zgłoszenia wątpliwości co do jakości poszczególnych modeli.

Źródło: MKiŚ.