Nieocieplony dach – ucieczka ciepła i strata pieniędzy

Dach pozbawiony termoizolacji, bądź zaizolowany w nieefektywny sposób to problem, który dotyczy wielu starych i zimnych domów. Takich, w których mimo dużych nakładów na ogrzewanie, trudno jest osiągnąć pożądaną temperaturę w sezonie jesienno-zimowym. Należy bowiem pamiętać, że nawet jeśli zamontujemy system ociepleń na ścianach zewnętrznych, budynek nie będzie optymalnie zaizolowany.

Szacuje się, że przez dach „ucieka” nawet do 25% ciepła, a wraz z nim niestety nasze pieniądze przeznaczone na ogrzewanie. Jak temu zapobiec? Decydując się na solidne ocieplenie. Mimo że to duży wydatek jednorazowy, to inwestycja się opłaci i dzięki niej stworzymy naprawdę ciepły dom. Ponadto wpłynie na utrzymanie dachu i całej konstrukcji budynku w dobrym stanie technicznym.

Wymagania techniczne dla dachów

Planując budowę lub modernizację domu, trzeba mieć na uwadze zmiany zachodzące w prawie budowlanym. Dotyczy to także coraz większych wymagań odnośnie energooszczędności budynku oraz jego termoizolacji. Kluczową kwestią jest tzw. współczynnik przenikania ciepła (U). Oznacza to, że im niższą ma wartość, tym ściany czy dach lepiej są chronione przed stratami ciepła. W świetle Warunków Technicznych 2021 został on obniżony w stosunku do minionych lat.

Wprawdzie nie wpływa to znacząco na podejście do całego procesu projektowania, budowy i montażu systemu ociepleń, ale jednak zmusza do poszukiwania kolejnych ulepszeń materiałowych i technologicznych. Wymagania stawiane termoizolacji obowiązujące od 2021 roku stanowią kontynuację tych wprowadzonych w 2014 i według ekspertów nie wymuszają rewolucyjnych zmian odnośnie realizacji projektu ocieplenia. Prowadzić mogą głównie do pogrubienia izolacji o kilka centymetrów tak, aby uzyskać pożądany współczynnik przenikania ciepła.

Jeśli chcemy mieć „cieplejszy” dach i cały dom, można zastosować grubszą warstwę izolacji (co nie zawsze jest możliwe do zrealizowania) lub posługiwać się „cieplejszymi” materiałami budowlanymi. Ich wybór ma zasadnicze znaczenie w przypadku ocieplania między innymi dachów. W tym przypadku w grę wchodzą liczne utrudnienia związane z samym wykonawstwem projektu termoizolacji. Dachy skośne na przykład są trudniejsze do zaizolowania niż ściany klasycznego domu jednorodzinnego. Z tego względu szuka się materiałów izolacyjnych i metod, które usprawniają montaż ocieplenia i zapewniają precyzyjne wykonawstwo.

WT 2021 powodują, że ocieplenie budynku nabiera jeszcze większego znaczenia. Oczywiście ma to związek z przepisami unijnymi dotyczącymi zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w obszarze budownictwa. Większe wymagania pod tym względem stawia się takim elementom, jak ściany, okna, drzwi, podłogi na gruncie, a także dachy. Współczynnik przenikania ciepła (U) w 2021 roku został dla nich odpowiednio obniżony i wynosi nie więcej niż: 0,2 W/(m²·K) dla ścian, 0,9 W/(m²·K) dla okien, 1,3 W/(m²·K) dla drzwi w przegrodach zewnętrznych lub w przegrodach między pomieszczeniami ogrzewanymi i nieogrzewanymi, 0,30 W/(m²·K) dla podłogi na gruncie, 0,15 W/(m²·K) dla dachów, stropodachów i stropów pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami, 0,25 W/(m²·K) dla stropów nad pomieszczeniami nieogrzewanymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi.

Wełna mineralna – najczęściej wybierana do zaizolowania dachu

Wełna mineralna (skalna i szklana) to materiał izolacyjny, który najczęściej stosuje się do ocieplania dachów skośnych ze względu na właściwości, takie jak wysoka odporność ogniowa i paroprzepuszczalność. Materiał ten zwiększa bezpieczeństwo przeciwpożarowe. Powoduje też, że dach „oddycha” i nie poddaje się tak łatwo działaniu wilgoci, która negatywnie wpływa na jego stan techniczny. Nie bez znaczenia jest więc wykorzystanie hydrofobowych wyrobów z wełny mineralnej. Przede wszystkim jednak wełna mineralna to dobry izolator – o współczynniku przewodzenia ciepła w przedziale 0,030 do 0,045 W/(m^.K).

Duże znaczenie ma także stosunkowa łatwość montażu tego materiału. Wełna sprawdza się jako materiał lekki i sprężysty, łatwiejszy do układania od styropianu, który zdecydowanie częściej montuje się na ścianach niż na dachach skośnych. Na tych ostatnich do ocieplania wybiera się szczególnie lżejszą i bardziej elastyczną wełnę szklaną, gdyż nie powoduje ona nadmiernego obciążenia całej konstrukcji.

Generalnie wełnę mineralną wybiera się do izolacji dachów także z tego względu, że materiał ten wykazuje dużą odporność na działanie wysokiej temperatury. Nie zmienia swojej formy, nie kurczy się ani nie rozszerza, dzięki czemu izolacja dachu pozostaje trwała przez lata. Poza tym ocieplenie dachu skośnego na bazie wełny mineralnej pozwala stworzyć ciepłe i przytulne poddasze użytkowe i następnie zaaranżować je w dowolny sposób. Pomaga je równocześnie ocieplić i wyciszyć. A jaki jest koszt takiego przedsięwzięcia? Za wykonanie 1 m² ocieplenia dachu skośnego wełną mineralną (płyta, rolka, granulat) wraz z robocizną zapłacimy ok. 100-180 zł.

PUR/PIR do ocieplania dachu

Rozwiązaniem izolacyjnym, które wykorzystuje się na dachu jest pianka PUR i jej udoskonalona wersja, czyli płyty PIR. Ten materiał izolacyjny osiąga współczynnik przewodzenia ciepła ok. 0,020 W/(m^.K). Ponadto, co ważne przy ociepleniu dachów, ciężar poliuretanu PUR/PIR jest kilkakrotnie mniejszy niż wełny mineralnej. Lekkość tego materiału ma duże znaczenie między innymi przy pracach modernizacyjnych na starych dachach. Wykonanie izolacji na bazie tego produktu pozwala uniknąć nadmiernego obciążenia konstrukcji i równocześnie pomaga zapobiegać stratom ciepła.

Ponadto PUR/PIR cechuje wysoka odporność na działanie czynników chemicznych i biologicznych. Dach zaizolowany tym materiałem zabezpieczony jest więc przed grzybami i pleśnią, a także owadami i gryzoniami. Orientacyjny koszt ocieplenia (obejmującego materiały wraz z robocizną) 1 m² dachu skośnego pianą PUR to ok. 85-105 zł.

Celuloza – ocieplanie dachu granulatem

Do izolowania dachów używa się także granulatów, między innymi celulozy, którą pozyskuje się z makulatury. Materiał ten wybierany jest nie tylko ze względu na właściwości termoizolacyjne – na rynku dostępne są produkty o współczynniku przewodzenia ciepła 0,037 do – 0,041 W/(m^.K).

Celuloza dobrze akumuluje ciepło, a jej użycie pozwala wyeliminować mostki termiczne. Liczy się też tempo i precyzja prowadzonych prac. Celulozę wdmuchuje się w warstwy dachu. Najczęściej takie ocieplenie wykonuje się od wewnątrz. Wypełnia się szczeliny, z którymi „nie poradziłby” sobie na przykład styropian. Natrysk izolacji z celulozy sprawdza się w przypadku trudno dostępnych miejsc i znacząco przyspiesza wykonanie ocieplenia dachu. Sprawia, że termoizolacja jest naprawdę szczelna i wypełniona dokładnie również we wszystkich zakamarkach.

Tę metodę stosuje się zarówno w nowym budownictwie, jak również w tym modernizowanym. Dodane do wyrobów celulozowych substancje sprawiają, że są one ognioodporne, mimo że wykonuje się je na bazie papieru. Ponadto jako materiał higroskopijny, celuloza pochłania wilgoć z otoczenia i tym samym chroni dach przed zawilgoceniem. Ile wobec tego może kosztować inwestycja w tego rodzaju termoizolację? Ocieplenie 1 m² dachu skośnego celulozą (materiały plus robocizna) to koszt ok. 140-176 zł.

Ocieplenie dachu od wewnątrz a izolacja nakrokwiowa

Oprócz różnorodności materiałów izolacyjnych służących do ocieplenia dachów, należy też wspomnieć o wykorzystywanych metodach. Dach można zaizolować od wewnątrz i z zewnątrz, czyli nakrokwiowo. W pierwszym przypadku prace termoizolacyjne wykonuje się „od środka”, pomiędzy i pod krokwiami. Osiąga się dzięki temu efekt termoizolacyjny, ale jednocześnie zmniejsza się przestrzeń poddasza. Ułożenie warstwy ocieplenia o odpowiedniej grubości może po prostu znacząco ograniczyć użytkowaną przestrzeń.

Inaczej dzieje się w przypadku izolacji nakrokwiowej, w której ocieplenie układa się od zewnątrz na krokwiach więźby dachowej. Nie wpływa to więc na obniżenie wysokości pomieszczeń. Metoda ta pozwala ułożyć izolację o dużej grubości oraz ocieplić dach i wyeliminować mostki termiczne bez konieczności prowadzenia prac we wnętrzach. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku zamieszkałych budynków. Jednak sama realizacja w dużej mierze zależna jest od panujących warunków pogodowych. Trzeba jednak pamiętać, że izolacji nakrokwiowej nie wykonuje się na dachach o małym nachyleniu (kąt nachylenia powinien być większy niż 20 stopni). Niejednokrotnie wybiera się ją również ze względów estetycznych i aranżacyjnych, kiedy chce się odsłonić czy wręcz wyeksponować krokwie w pomieszczeniu.

Korzyści płynące z ocieplenia dachu

W nowo budowanym domu dach musi spełniać wymagania wynikające z WT 2021, co poniekąd wymusza wykonanie ocieplenia o wskazanym standardzie. Zaleca się jednak wykonanie termoizolacji, które przewyższałyby obowiązujące normy, mając na uwadze realne zyski na ogrzewaniu. Ocieplenie dachu oraz ścian to także priorytetowa kwestia w starych budynkach poddanych termoizolacji. Pozwala zadbać o budżet domowy i stan całego domu. Dach to element budynku narażony na permanentne działanie deszczu, śniegu, słońca i wiatru, więc warto go dzięki ociepleniu odpowiednio zabezpieczyć, żeby uniknąć w przyszłości poważnych i kosztownych remontów. Takie przedsięwzięcie pozwala często „odzyskać” zapomniane i zaniedbane poddasze – stworzyć dodatkową przestrzeń i następnie dowolnie ją zagospodarować.

Prezentowane ceny, pokazują średnią wartość kupna izolacji termicznych wraz z kosztem robocizny. Wartości te mogą się wahać na przykład w zależności od grubości stosowanych izolacji.