Odrzucanie wniosków w programie Czyste Powietrze – dlaczego tak się dzieje?

• W programie Czyste Powietrze odrzucono 6% wniosków w 2023 roku, czyli łącznie 11188 sztuk.
• Resort klimatu i środowiska podał 23 powody, dlaczego tak się działo.
• Wielu odrzuceń można było łatwo uniknąć.

Krzysztof Bolesta, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, w odpowiedzi na interpelację poselską Magdaleny Sroki (Interpelacja nr 2817 dotyczącą programu Czyste Powietrze na rok 2024), przedstawił dane dotyczące wyników programu Czyste Powietrze za 2023 rok. Wskazał również powody odrzucania wniosków o dofinansowanie. Analizujemy te informacje!

W 2023 roku w programie Czyste Powietrze pozytywnie rozpatrzono 182490 wniosków na terenie całej Polski, co stanowi około 94% wszystkich ubiegających się o dofinansowanie. Skupmy się jednak na pozostałych 6%, czyli 11188 wnioskach, które zostały odrzucone. Czy można było temu zapobiec? W odpowiedzi na interpelację nr 2817 czytamy:

„Najczęstszymi przyczynami odmowy udzielenia dofinansowania / odrzucenia wniosków o dofinansowanie było brak podstaw do ubiegania się o dofinansowanie w ramach Programu w tym niespełnienie kryteriów formalnych i merytorycznych określonych w programie priorytetowym Czyste Powietrze”.

Bolesta następnie wymienia aż 23 powody odrzucania wniosków. Wyróżniliśmy wśród nich cztery grupy: braki w dokumentacji, brak reakcji, niespełnienie wymagań oraz błędy, które można w prosty sposób naprawić. Zaczniemy od omówienia ostatniej kategorii. 

Proste błędy, ale do naprawienia

Niektóre powody odrzucenia wniosków są tak prozaiczne, że łatwo można było ich uniknąć. Za takie błędy uznaliśmy następujące, wymienione w odpowiedzi na interpelację dotyczącą programu Czyste Powietrze:

• umowa z wykonawcą została podpisana przez osobę nieupoważnioną,  
• błędne wskazanie adresu budynku,  
• zgoda na kontakt elektroniczny podpisana przez beneficjenta zamiast przez pełnomocnika,
• złożenie dokumentu na nieaktualnym formularzu,  
• nieaktualne dane w księgach wieczystych,  
• niezgodność danych zawartych w umowie z wykonawcą z danymi wykazanymi we wniosku o dofinansowanie, niekompletne dane w umowie z wykonawcami.

Aby uniknąć odrzucenia wniosku, często wystarczy starannie i dokładnie go przygotować, dbając o poprawność danych i zgodność dokumentów. Wszelkie wątpliwości można rozwiać, odwiedzając gminny punkt informacyjno-konsultacyjny lub dzwoniąc na infolinię programu. Często pojawiającym się powodem odrzucania wniosków są braki w dokumentach. Je również można naprawić stosunkowo łatwo, jeśli błąd wynikał z nieuważności lub niewiedzy. Wśród nich wymieniono:

• braki formalne we wnioskach o dofinansowanie (brak wymaganych załączników),  
• brak notarialnego poświadczenia pełnomocnictwa,  
• brak zaświadczenia o dochodach do wniosków w poziomie podwyższonym lub najwyższym.

Zła komunikacja z wfośigw

Część błędów wynika z problemów w komunikacji między potencjalnym beneficjentem a WFOŚiGW. Niektóre wnioski, które nie zostały zakwalifikowane do dofinansowania, są najpierw odsyłane do wnioskodawcy w celu wyjaśnienia niespójności lub uzupełnienia dokumentów. Nie wszyscy wnioskodawcy reagują na te uwagi:

• brak odpowiedzi na uwagi zgłoszone przez WFOŚiGW, takie jak niedostarczenie korekty lub brakujących dokumentów,
• błędy w dostarczonych korektach lub dokumentach uzupełniających,
• brak wyjaśnień dotyczących usług niewykazanych w CEIDG/KRS, na które zawarto umowę z wykonawcą.

Dlatego warto monitorować wiadomości od WFOŚiGW, ponieważ brak odpowiedzi może prowadzić do odrzucenia wniosku.

Brak spełnienia wymagań programu

Niektórym wnioskodawcom odmawia się dofinansowania z powodu niespełnienia wymagań programu. Możemy do nich zaliczyć:

• wnioskujący nie byli właścicielami/współwłaścicielami nieruchomości (brak prawa własności),  
• budynki objęte wnioskami o dofinansowanie nie były budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi (budynki wielorodzinne, gospodarcze, handlowo-usługowe),  
• budynki objęte wnioskami o dofinansowanie nie były oddane do użytku (np. status budynku nowo budowany),  
• brak możliwości przedłożenia zgody współwłaścicieli nieruchomości – głównie w przypadku nieuregulowanych spraw spadkowych oraz braku możliwości określenia obecnego stanu prawnego,  
• brak uregulowania kwestii położenia budynku – brak uregulowania spraw związanych z podziałem nieruchomości oraz możliwością określenia działek, na których posadowiony jest budynek,  
• w przypadku wniosków dotyczących wymiany źródła ciepła w budynkach podłączonych do sieci gazowej średnie zużycie gazu z ostatnich 3 lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku o dofinansowanie przekraczało 5 600 kWh/rok,  
• przychód wnioskodawcy z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej przekroczył czterdziestokrotność/dwudziestokrotność (w zależności od wnioskowanego poziomu dofinansowania) kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w rozporządzeniu Rady Ministra obowiązującym w grudniu roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o dofinansowanie,
• przekroczenie kryterium dochodowego,  
• złożenie kolejnego wniosku o dofinansowanie mimo nierozliczenia wcześniejszej umowy dotacji,  
• koszty kwalifikowane zostały poniesione wcześniej, niż 6 miesięcy przed datą złożenia wniosku o dofinansowanie,  
• niezakończona inwestycja realizowana na podstawie wcześniejszej umowy na dofinansowanie złożoną na tę samą nieruchomość.

W tych przypadkach trudno cokolwiek zmienić – dofinansowanie po prostu nam nie przysługuje. Jednak większość odrzuconych wniosków została negatywnie rozpatrzona nie ze względu na regulamin programu, ale z powodu mniej istotnych kwestii: nieuwagi, braku dostatecznej wiedzy, zaniedbania komunikacji, pominięcia niektórych dokumentów, czy niepoprawnego podpisu. Dlatego warto poświęcić czas na staranne przygotowanie wniosku i wszystkich wymaganych dokumentów, aby uniknąć nieporozumień, konieczności wprowadzania korekt, czy w ostateczności – odrzucenia wniosku.

Inne programy dotacyjne

Pamiętajmy także, że oprócz programu Czyste Powietrze w Polsce działają inne programy wsparcia termomodernizacji. Przede wszystkim ulga termomodernizacyjna, ale także po części program Mój Prąd (na kolejną edycję nadal czekamy). W tym programie można dostać dotację na pompę ciepła i to bez progów dochodowych i bez konieczności wymiany źródła ciepła. 

Źródło: sejm.gov.pl.