Ogrzewanie – sposoby dofinansowania w 2024 roku

• Wymiana ogrzewania w 2024 roku - mamy do dyspozycji szereg programów dotacyjnych.
• Dla budynków jednorodzinnych dedykowane jest Czyste Powietrze, a dla wielorodzinnych Ciepłe Mieszkanie. Jak wiele pieniędzy można otrzymać? Kto może zostać benficjentem?
• Ponadto mamy do dyspozycji premię termomodernizacyjną, program Stop Smog oraz ulgę termomodernizacyjną. Co powinniśmy o nich wiedzieć?

Koszty inwestycji w nowe źródło ciepła zależą przede wszystkim od tego, na jaką technologię się zdecydujemy. Nowy kocioł gazowy będzie nas kosztował kilkukrotnie mniej, niż pompa ciepła. Znaczenie ma także marka producenta, a także jakość wykonania w obrębie jednej technologii. Kolejną, nie mniej ważną kwestią jest stan naszej instalacji. Jeżeli mamy w budynku ogrzewanie wysokotemperaturowe, np. kocioł węglowy w systemie z niewielkimi grzejnikami, to podpięcie pompy ciepła do niego będzie skutkowało radykalnym spadkiem efektywności. Pompa ciepła powinna pracować, dostarczając niskotemperaturowe ciepło. Dlatego też ogrzewanie podłogowe jest dedykowane pompie ciepła, ponieważ dzięki dużej powierzchni wymiany ciepła woda w instalacji może mieć niską temperaturę, a nie przeszkodzi to w utrzymaniu komfortu cieplnego w pomieszczeniach. 

Najpierw ocieplenie, a potem ogrzewanie

To jednak nie wszystko! Zanim zmienimy ogrzewanie, warto przyjrzeć się zapotrzebowaniu na ciepło w budynku. Jeżeli nasz budynek jest słabo ocieplony, to najpierw powinniśmy zainwestować w poprawę standardu termoizolacyjnego. Po modernizacji dobrze dobrane urządzenie grzewcze będzie miało mniejszą moc, co przekłada się na jego cenę, a także działanie na etapie eksploatacji. O dotacjach na ocieplenie pisaliśmy w artykule: Ocieplenie domu – sposoby dofinansowania w 2024 roku

Uchwały antysmogowe

Od 1 stycznia 2024 roku aż w sześciu województwach zmieniły się zasady związane z użytkowaniem kotłów na paliwa stałe. Nie jest to jednak koniec likwidacji kopciuchów w bieżącym roku. Małopolskie 1 maja, dolnośląskie i świętokrzyskie 1 lipca, a pomorskie 1 września - to kolejne etapy wdrażania uchwał antysmogowych. Pamiętajmy, że za złamanie przepisów grozi kara finansowa w wysokości nawet 5 tys. zł. Szczegóły w artykule: Gdzie już nie zapalisz w kopciuchu? Uchwały antysmogowe w 2024 roku

Ogrzewanie w ramach programu Czyste Powietrze

Przegląd programów dotacyjnych zacznijmy od programu Czyste Powietrze. Od 2023 roku obowiązuje nowa odsłona programu, w której to na ogrzewanie przewidziane są wyższe dofinansowania. Z najważniejszych kwestii: wzrosły kwoty maksymalne, o które można się ubiegać, a także rozszerzono progi dochodowe. Z programu Czyste Powietrze mogą skorzystać właściciele i współwłaściciele budynków mieszkalnych jednorodzinnych.

Program Czyste Powietrze jest podzielony na trzy poziomy.

Podstawowy poziom dofinansowania - próg dochodowy - roczny przychód wnioskodawcy do 135 tys. zł,

Podwyższony poziom dofinansowania - próg dochodowy - miesięczny dochód na osobę do 1 894 zł w gospodarstwie wieloosobowym, do 2 651 zł w gospodarstwie jednoosobowym.

Najwyższy poziom dofinansowania - próg dochodowy - miesięczny dochód na osobę do 1 090 zł w gospodarstwie wieloosobowym, do 1526 zł w gospodarstwie jednoosobowym.

Czyste Powietrze - jakie urządzenie grzewcze są dostępne

Środki finansowe, które możemy otrzymać na wymianę ogrzewania różnią się w zależności od rodzaju urządzenia. Premiowane są rozwiązania o podwyższonej efektywności energetycznej oraz źródła oparte o wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. 

Głównie chodzi o pompy ciepła w integracji z fotowoltaiką. Dofinansowanie wówczas może stanowić nawet 100% kosztów netto urządzenia w przypadku najwyższego poziomu dofinansowania. Źródła ciepła kwalifikujące się do uzyskania dotacji można znaleźć na tzw. liście ZUM. 

Wszystkich beneficjentów jednak najbardziej interesują kwoty dofinansowania, ale ważne są również intensywności dotacji. Dla przykładu, jeżeli jest ona równa 40%, oznacza to dla nas konieczność poniesienia pozostałych 60% kosztów. Co do zasady - im efektywniejsze źródło, tym większe pieniądze i intensywność. Wyjątkiem jest najwyższy poziom dofinansowania, w którym może przysługiwać nawet 100% dofinansowania, o ile zmieścimy się w limicie maksymalnej kwoty dotacji. 

Nowe ogrzewanie w programie Czyste Powietrze - kwoty dotacji

Podstawowy poziom dofinansowania - intensywność podano nad urządzeniami grzewczymi, maksymalną wysokość dotacji w nawiasie. UWAGA! Podane kwoty są kwotami netto.

55% 

• gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 28 000 zł),
• pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 19 400 zł),
• podłączenie do sieci ciepłowniczej wraz z przyłączem (maks. 12 200 zł).

45%

• kocioł na pellet drzewny o podwyższonym standardzie (maks. 9 100 zł),
• kocioł zgazowujący drewno o podwyższonym standardzie (maks. 9 000 zł),
• kotłownia gazowa (maks. 8 300 zł).

40%

• pompa ciepła powietrze/woda (maks. 12 600 zł),
• kocioł olejowy kondensacyjny (maks. 7 400 zł),
• gazowy kocioł kondensacyjny (maks. 6 100 zł),
• ogrzewanie elektryczne (maks. 5 600 zł),
• pompa ciepła powietrze/powietrze (maks. 4 400 zł).

Podwyższony poziom dotacji:

80% 

• gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 40 700 zł),
• pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 28 100 zł)
• podłączenie do sieci ciepłowniczej wraz z przyłączem (maks. 17 800 zł)

70%

• pompa ciepła powietrze/woda (maks. 22 000 zł),
• kocioł zgazowujący drewno o podwyższonym standardzie (maks. 14 300 zł),
• kocioł na pellet drzewny o podwyższonym standardzie (maks. 14 300 zł),
• kotłownia gazowa (maks. 13 900 zł),
• kocioł olejowy kondensacyjny (maks. 13 000 zł),
• gazowy kocioł kondensacyjny (maks. 10 700 zł),
• ogrzewanie elektryczne (maks. 9 700 zł),
• pompa ciepła powietrze/powietrze (maks. 7 800 zł).

100% dotacji - najwyższy poziom dofinansowania

Dla beneficjentów najwyższego poziomu dofinansowania przygotowano ofertę najbardziej atrakcyjną. Co więcej, w tej części programu można starać się o prefinansowanie, o czym za chwilę. Przyjrzyjmy się maksymalnych kwotom dotacji.

100% 

• gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 50 900 zł),
• pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 35 200 zł),
• pompa ciepła powietrze/woda (maks. 31 500 zł),
• podłączenie do sieci ciepłowniczej wraz z przyłączem (maks. 22 200 zł),
• kocioł zgazowujący drewno o podwyższonym standardzie (maks. 20 400 zł),
• kocioł na pellet drzewny o podwyższonym standardzie (maks. 20 400 zł),
• kocioł olejowy kondensacyjny (maks. 18 500 zł),
• kotłownia gazowa (maks. 18 500 zł),
• gazowy kocioł kondensacyjny (maks. 15 300 zł),
• ogrzewanie elektryczne (maks. 13 900 zł),
• pompa ciepła powietrze/powietrze (maks. 11 100 zł).

Od 14 czerwca weszły nowe zasady, które wymuszają na beneficjentach konieczność wyboru pomp ciepła i kotłów na biomasę z listy ZUM.

Prefinansowanie w Czystym Powietrzu

Warto dodać, że w przypadku podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania można skorzystać z możliwości prefinansowania. Działa ono od 15 lipca 2022 roku i pozwala na skorzystanie z dotacji bez wkładu własnego. Po podpisaniu odpowiedniej umowy z firmą wykonawczą, właściciel domu, starając się o dopłatę do wymiany starego pieca lub kotła oraz docieplenia domu może skorzystać z dofinansowania zanim rozpocznie proces wymiany dotychczasowego źródła. W takim wypadku pieniądze trafiają na konto firmy wykonawczej i nie przechodzą przez konto wnioskodawcy. 

Ulga termomodernizacyjna

Ulga termomodernizacyjna działa od 2019 roku i pozwala na odliczenie od dochodów lub przychodów wydatków związanych z realizacją termomodernizacji. Wymiana ogrzewania również wchodzi w grę. Jest to zupełnie inny rodzaj wsparcia od typowych programów dotacyjnych, ponieważ jest to ulga podatkowa. Komu przysługuje?

• podatnikom, których dochody są opodatkowane zgodnie ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej lub według podatku liniowego, 
• opłacającym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z ustawą o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. 

Limit odliczenia wynosi 53 tys. zł dla wszystkich projektów termomodernizacyjnych w posiadanych przez wnioskodawcę budynkach. W przypadku małżonków preferencyjny limit to 106 tys. zł. Wszelkie wydatki związane z tymi inwestycjami należy uwzględnić przy rocznym rozliczeniu podatku PIT. Prace termomodernizacyjne, korzystające z ulgi, muszą być zrealizowane w ciągu maksymalnie 3 lat.

Możesz skorzystać z ulgi, jeśli posiadasz fakturę wystawioną przez podatnika VAT. Dodatkowo podstawą do odliczenia może być faktura z podatkiem od wartości dodanej, wystawiona przez podmiot z państwa członkowskiego UE. Ten mechanizm stanowi znaczną korzyść, gdyż wymaga posiadania faktury za zakupione materiały lub usługi, co zapewnia legalność transakcji.

Warto zaznaczyć, że odliczenia przeprowadza się w ramach zeznań podatkowych, takich jak PIT-36, PIT-36L, PIT-37 lub PIT-28. Do dokumentów należy dołączyć załącznik PIT/O, zawierający informacje dotyczące dokonanych odliczeń.

Odliczenie od podatku - jakie urządzenia?

Poniżej możemy zobaczyć, jakie towary i urządzenia można odliczyć w ramach ulgi termomodernizacyjnej. Co więcej, istnieje również sposób na odliczenie urządzenia, które w wykazie się nie znalazło. Trzeba wówczas napisać prośbę o interpretację indywidualną do Krajowej Informacji Skarbowej. Przykład omawialiśmy w artykule: Klimatyzator z funkcją grzania – czy można odliczyć go w ramach ulgi termomodernizacyjnej?

• węzeł cieplny wraz z programatorem temperatury,
• kocioł gazowy kondensacyjny wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin,
• kocioł olejowy kondensacyjny wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin,
• zbiornik na gaz lub zbiornik na olej,
• kocioł przeznaczony wyłącznie do spalania biomasy, spełniający co najmniej wymagania określone w rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe,
• przyłącze do sieci ciepłowniczej lub gazowej,
• materiały budowlane wchodzące w skład instalacji ogrzewczej,
• materiały budowlane wchodzące w skład instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej,
• materiały budowlane wchodzące w skład systemu ogrzewania elektrycznego,
• pompa ciepła wraz z osprzętem,
• kolektor słoneczny wraz z osprzętem.

Warto podkreślić, że ulga obejmuje nie tylko same urządzenia i materiały, ale także usługi związane z termomodernizacją. Przy wymianie urządzenia grzewczego można uwzględnić koszty związane z wynajęciem firmy instalatorskiej, odpowiedzialnej za montaż nowego systemu ogrzewania.

Ulga + dotacja z NFOŚiGW

W ramach ulgi termomodernizacyjnej nie można uwzględnić kosztów, które zostały pokryte ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, lub które zostały zwrócone podatnikowi w dowolnej formie. Co to oznacza w praktyce? Przyjrzyjmy się sytuacji, gdzie ulga termomodernizacyjna łączy się z programem Czyste Powietrze.

W przypadku korzystania z tych programów konieczne jest uwzględnienie specjalnych warunków. Kluczowym elementem jest fakt, że odliczenia w ramach ulgi nie obejmują kosztów, które zostały sfinansowane lub dofinansowane ze środków publicznych. Oznacza to, że do odliczenia kwalifikuje się jedynie ta część wydatków, która nie otrzymała wsparcia finansowego.

Program Ciepłe Mieszkanie

Do 31 stycznia 2024 roku trwał II nabór dla gmin w programie Ciepłe Mieszkanie. Te, które zgłosiły się do uczestnictwa w programie będą na swoim terenie prowadzić nabór wniosków. Inne ważne daty prezentujemy poniżej: 

• zobowiązania podejmowane będą do 30 czerwca 2024 r. (zawieranie przez wfośigw umów z gminami),
• środki wydatkowane będą przez wfośigw do 31 grudnia 2026 roku.

Terminy składania wniosków przez beneficjentów końcowych gminy są ustalane indywidualnie i ogłaszane poprzez ogłoszenia zamieszczone na oficjalnych stronach internetowych gminy. 

Pora jednak na szczegóły, które interesują beneficjentów. Do kogo jest skierowany ten program? Jakie urządzenia możemy dzięki niemu zakupić, a także, ile pieniędzy jesteśmy w stanie pozyskać? 

O dofinansowanie termomodernizacji z programu Ciepłe Mieszkanie mogą się starać:

• osoby prywatne,
• właściciele mieszkań w blokach, uprawnieni z ograniczonego prawa rzeczowego,
• najemcy mieszkań będących własnością gminy,
• małe wspólnoty mieszkaniowe posiadające od 3 do 7 lokali.

Dla osób fizycznych najważniejszym przedsięwzięciem jest demontaż nieefektywnych źródeł ciepła na paliwa stałe oraz zakup i montaż źródła ciepła lub podłączenie lokalu mieszkalnego do efektywnego źródła ciepła w budynku. Warunkowo możemy uzyskać środki na modernizację wentylacji, wymianę stolarki okienno-drzwiowej i wykonanie dokumentacji projektowej. Natomiast dla wspólnot ten obszar nieco się różni, a możliwe inwestycje to przede wszystkim: demontaż wszystkich nieefektywnych źródeł ciepła na paliwo stałe w budynku oraz zakup i montaż wspólnego źródła ciepła do celów ogrzewania lub ogrzewania i cwu - czytamy na stronie. Drugą częścią inwestycji ma być zakup i montaż nowej instalacji centralnego ogrzewania i/lub cwu.

Ciepłe Mieszkanie - poziomy dofinansowania

Program Ciepłe Mieszkanie również podzielono na trzy części - tak jak Czyste Powietrze. To nie koniec podobieństw, ponieważ takie same są progi dochodowe, czyli: 

• Podstawowy poziom - roczny przychód wnioskodawcy do 135 tys. zł,
• Podwyższony poziom - miesięczny dochód na osobę do 1 894 zł w gospodarstwie wieloosobowym, do 2 651 zł w gospodarstwie jednoosobowym.
• Najwyższy poziom - miesięczny dochód na osobę do 1 090 zł w gospodarstwie wieloosobowym, do 1526 zł w gospodarstwie jednoosobowym.

A ile możemy faktycznie otrzymać? W poziomie podstawowym możemy liczyć na pokrycie do 30% kosztów kwalifikowanych. Maksymalna kwota dotacji wynosi 16,5 tys. zł. Dla najbardziej zanieczyszczonych gmin przewidziano jednak wyższą intensywność dotacji, jak i większą maksymalną kwotę - odpowiednio 35% i 19 tys. zł.

W poziomie podwyższonym możemy otrzymać dofinansowanie pokrywające 60% kosztów kwalifikowanych (lub 65% dla gmin z najgorszą jakością powietrze). Górne granice finansowania wynoszą odpowiednio 27,5 tys. zł oraz 29,5 tys. zł. 

Poziom najwyższy to intensywności dotacji w wysokości 90% i 95% dla zanieczyszczonych gmin, co przekłada się na maksymalne wysokości dofinansowania równe 41 tys. zł i 43,9 tys. zł.

Czwarta część programu - dla wspólnot nawet 375 tys. zł!

Czwarta część programu, która jest dedykowana wspólnotom mieszkaniowym, oferuje różne opcje wsparcia, obejmujące do 60% kwalifikowanych kosztów. Przyznawane dotacje mogą wynieść do:

• 350 tys. zł w przypadku kompleksowej termomodernizacji z wymianą źródła ciepła,
• 360 tys. zł, jeśli projekt uwzględnia również zakup i instalację mikroinstalacji fotowoltaicznej (lub 375 tys. zł w przypadku stosowania pomp ciepła),
• 150 tys. zł dla projektów, które obejmują jedynie termomodernizację, bez konieczności wymiany źródeł ciepła.

STOP SMOG

Inicjatywa "Stop Smog" to kolejny program wspierający modernizację lub wycofywanie starych źródeł ciepła oraz termomodernizację w domach jednorodzinnych. Gminy są głównymi wykonawcami tego programu, ale także inne jednostki, takie jak powiaty, mogą pełnić rolę strony porozumienia w imieniu gmin. Program jest dedykowany samorządom, które są objęte tzw. uchwałami antysmogowymi.

Warunki otrzymania dopłat do wymiany starszych źródeł ciepła oraz ich wysokość są ustalane przez samorządy terytorialne. Dopłata nie przekracza 70% kosztów kwalifikowanych. Konkretne kwoty wynoszą: 

• dla gmin do 100 tys. mieszkańców do 70% współfinansowania,
• dla gmin powyżej 100 tys. mieszkańców poniżej 70% współfinansowania,
• średni koszt realizacji przedsięwzięcia niskoemisyjnego w jednym budynku, a w przypadku budynku o dwóch lokalach – w jednym lokalu, nie może przekroczyć 53 tys. zł.

Premia termomodernizacyjna a nowe ogrzewanie

Prawo do starania się premię termomodernizacyjną przysługuje posiadaczom i administratorom nieruchomości, spółdzielniom mieszkaniowym, spółkom prawa handlowego, gminom oraz osobom fizycznym, w tym również właścicielom domów jednorodzinnych i wspólnotom mieszkaniowym. Premię przyznaje Bank Gospodarstwa Krajowego, dlatego też wniosek o premię termomodernizacyjną można złożyć tylko w bankach, które współpracują z BGK. Są to:

• Alior Bank S.A.
• Bank Ochrony Środowiska S.A.
• Bank Pocztowy S.A.
• Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. wraz z zrzeszonymi i współpracującymi Bankami Spółdzielczymi
• BNP Paribas Bank Polska S.A.
• Krakowski Bank Spółdzielczy
• Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A
• SGB-Bank S.A. wraz ze zrzeszonymi i współpracującymi Bankami Spółdzielczymi
• VeloBank S.A.
• Warmińsko-Mazurski Bank Spółdzielczy.

Premia termomodernizacyjna przysługuje z tytułu realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i stanowi spłatę kredytu zaciągniętego przez inwestora. Od lutego jest integralną częścią Programu TERMO, gdzie oprócz niej jest grant OZE, premia i grant MZG, premia remontowa i kompensacyjna, a także grant termomodernizacyjny.

Aby skorzystać z premii termomodernizacyjnej, konieczne jest dostarczenie audytu energetycznego, który powinien być załączony do wniosku o jej przyznanie.

W przypadku realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, premia może być przeznaczona na częściową spłatę kredytu zaciągniętego na to przedsięwzięcie. Jeśli wymiana dotyczy jedynie źródła ciepła, warunkiem jest obniżenie rocznego zapotrzebowania na ciepło o co najmniej 10% w budynkach objętych modernizacją. Jeśli natomiast termomodernizacja obejmuje dodatkowe prace, takie jak ocieplenie, minimalne wymagane obniżenie wynosi 25%. Preferowane są rozwiązania niskoemisyjne, takie jak pompy ciepła.

Ile można otrzymać w ramach premii termomodernizacyjnej?

Premia termomodernizacyjna przysługuje, gdy kwota kredytu stanowi co najmniej 50% kosztów całego przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i wynosi nie mniej niż jej wysokość.

Środki na programy termomodernizacyjne organizowane przez BGK pochodzą z Funduszu Termomodernizacji i Remontów. Wysokość premii termomodernizacyjnej wynosi:

• 26% kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego,
• 31% łącznych kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego wraz z przedsięwzięciem OZE.

Inwestycje w OZE obejmują działania związane z nabywaniem, montażem, budową lub modernizacją instalacji generujących energię ze źródeł odnawialnych. W ramach tego zakresu można uwzględnić przede wszystkim mikroinstalacje fotowoltaiczne. Warto zaznaczyć, że koszty związane z instalacją OZE muszą stanowić minimum 10% ogólnych kosztów związanych z termomodernizacją i instalacją OZE.

Możliwe jest również podwyższenie premii termomodernizacyjnej przy skorzystaniu w grantu termomodernizacyjnego. Grant stanowi 10% kosztów inwestycji i zwiększa wsparcie na głęboką i kompleksową termomodernizację budynku wielorodzinnego.

Ogrzewanie - inne programy

W Polsce istnieje wiele różnorodnych mechanizmów wspierających proces wymiany źródła ciepła, co umożliwia szybszą i bardziej ekonomiczną realizację takich inwestycji. W poszukiwaniu informacji dotyczących lokalnych programów wspierających termomodernizację, zaleca się skontaktowanie się z urzędem gminy lub miasta, urzędem marszałkowskim, bankami itp.

Warto zaznaczyć, że wiarygodnym źródłem informacji są wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). To instytucje, w których można uzyskać kompleksowe odpowiedzi na wszelkie pytania związane z wymianą źródła ciepła i ogólnym zwiększaniem efektywności energetycznej.

Źródło: NFOŚiGW, Stop Smog, BGK, Czyste Powietrze, podatki.gov.pl, Ciepłe Mieszkanie.

Jak zmniejszyć rachunki za ogrzewanie w 2024 roku?