Pompy ciepła – dotacje w 2024 roku

• Inwestycja w pompę ciepła potrafi być kosztowna. Pomocą w obniżeniu kosztów są programu dotacyjne.
• W Polsce działa wiele programów wspierających zakup pompy ciepła . Są to Czyste Powietrze, ulga termomodernizacyjna, Ciepłe Mieszkanie, premia termomodernizacyjna i wiele mniejszych programów. 
• Najpopularniejszym z nich jest Czyste Powietrze, w którym można otrzymać nawet 100% dotacji! Wsparcie kierowane jest do właścicieli domów jednorodzinnych.

Zanim przystąpimy do prezentacji poszczególnych programów dotacyjnych, musimy jedną kwestię wyjaśnić. W 2025 roku mają zostać zlikwidowane dofinansowania dla kotłów gazowych i olejowych. Już teraz lepszymi warunkami w programach cieszą się pompy ciepła, zwłaszcza te o podwyższonej efektywności energetycznej. Użytkowanie pompy ciepła nie tylko jest ekologiczne, co zapewnia komfortową obsługę. W przyszłości to właśnie te urządzenia w połączeniu z mikroinstalacją fotowoltaiczną i magazynem energii mają stanowić o sile ekologicznego ogrzewnictwa. Nie uprzedzajmy jednak faktów, ponieważ na większą skalę to odległa przyszłość. 

Największą bolączką chętnych na zakup pompy ciepła są wysokie koszty początkowe. Pomóc nam mogą w tym programy dotacyjne, a w Polsce mamy ich kilka. Przyjrzyjmy się tym mechanizmom, dzięki którym zlikwidujemy stary kocioł lub piec.

Pompy ciepła w programie Czyste Powietrze

Jak wielokrotnie podkreślaliśmy, od 2023 roku obowiązuje ulepszona odsłona programu, w której to na pompy ciepła przewidziano wyższe dofinansowania. Z najważniejszych kwestii: wzrosły kwoty maksymalne, zmieniono intensywności dotacji, a także rozszerzono progi dochodowe. Z programu Czyste Powietrze mogą skorzystać właściciele i współwłaściciele budynków mieszkalnych jednorodzinnych.

Program Czyste Powietrze jest podzielony na trzy poziomy, gdzie ustalono inne progi dochodowe:

• Podstawowy poziom dofinansowania - próg dochodowy - roczny przychód wnioskodawcy do 135 tys. zł,
• Podwyższony poziom dofinansowania - próg dochodowy - miesięczny dochód na osobę do 1 894 zł w gospodarstwie wieloosobowym, do 2 651 zł w gospodarstwie jednoosobowym.
• Najwyższy poziom dofinansowania - próg dochodowy - miesięczny dochód na osobę do 1 090 zł w gospodarstwie wieloosobowym, do 1526 zł w gospodarstwie jednoosobowym.

Pompy ciepła kwalifikujące się do uzyskania dotacji można znaleźć na tzw. liście ZUM. Najbardziej interesujące są oczywiście intensywności dotacji i maksymalne kwoty. Tak prezentują się dla pomp ciepła w poszczególnych poziomach:

Podstawowy poziom dofinansowania - intensywność podano nad urządzeniami grzewczymi, maksymalną wysokość dotacji w nawiasie. UWAGA! Podane kwoty są kwotami netto.

55% 

• gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 28 000 zł),
• pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 19 400 zł).

40%

• pompa ciepła powietrze/woda (maks. 12 600 zł),
• pompa ciepła powietrze/powietrze (maks. 4 400 zł).

Podwyższony poziom dotacji:

80% 

• gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 40 700 zł),
• pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 28 100 zł).

70%

• pompa ciepła powietrze/woda (maks. 22 000 zł),
• pompa ciepła powietrze/powietrze (maks. 7 800 zł).

Od 22 kwietnia weszły nowe zasady, które wymuszają na beneficjentach konieczność wyboru pompy ciepła z listy ZUM. Więcej szczegółów: Czyste Powietrze – zmiany weszły w życie! Obowiązkowa lista ZUM i dotacja na jeden budynek

Najwyższy poziom dofinansowania - nawet 100% dofinansowania pompy ciepła

Dla beneficjentów najwyższego poziomu dofinansowania przygotowano ofertę najbardziej atrakcyjną. Co więcej, w tej części programu można starać się o prefinansowanie, o czym za chwilę. Przyjrzyjmy się maksymalnym kwotom dotacji.

100% 

• gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 50 900 zł),
• pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (maks. 35 200 zł),
• pompa ciepła powietrze/woda (maks. 31 500 zł),
• pompa ciepła powietrze/powietrze (maks. 11 100 zł).

Prefinansowanie i ścieżka bankowa

Należy zaznaczyć, że w przypadku wyboru podwyższonego lub najwyższego poziomu dofinansowania istnieje opcja skorzystania z prefinansowania. Mechanizm ten został uruchomiony od 15 lipca 2022 roku i umożliwia beneficjentowi korzystanie z dotacji bez konieczności wniesienia własnego wkładu finansowego. Po podpisaniu stosownej umowy z firmą wykonawczą, osoba ubiegająca się o dofinansowanie do wymiany starego pieca lub kotła oraz docieplenia domu ma możliwość otrzymania środków jeszcze przed rozpoczęciem procesu wymiany dotychczasowego źródła ciepła. W takiej sytuacji środki finansowe są przekazywane bezpośrednio na konto firmy wykonawczej, omijając konto wnioskodawcy.

Co więcej, możemy skorzystać także ze ścieżki bankowej. Kredyt Czyste Powietrze to forma finansowania udzielana przez bank w celu sfinansowania inwestycji termomodernizacyjnych, realizowanych w ramach programu o tej samej nazwie. Aby oferować taki kredyt, bank musi nawiązać współpracę z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który jest odpowiedzialny za funkcjonowanie programu Czyste Powietrze. Później uzyskane dofinansowanie z programu Czyste Powietrze pełni rolę środka umożliwiającego częściową spłatę udzielonego kredytu bankowego. Kredyt ten jest dostępny dla beneficjentów uprawnionych do podstawowego i podwyższonego poziomu dofinansowania.

• Zobacz również: Nowe wymogi dla pomp ciepła w programie Czyste Powietrze

Ulga termomodernizacyjna a pompy ciepła

Ulga termomodernizacyjna, wprowadzona w 2019 roku, umożliwia odliczenie od dochodów lub przychodów wydatków związanych z realizacją termomodernizacji, w tym również zakupem pompy ciepła. Stanowi ona nietypowe wsparcie, gdyż opiera się na uldze podatkowej. Kto może skorzystać z tej formy wsparcia? Ulga termomodernizacyjne obejmuje:

• podatników, których dochody są opodatkowane zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej.
• osoby opłacające ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z ustawą o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Limit odliczenia wynosi 53 tys. zł dla wszystkich projektów termomodernizacyjnych dotyczących budynków posiadanych przez wnioskodawcę. W przypadku małżonków preferencyjny limit wynosi 106 tys. zł. Wszelkie związane z inwestycjami wydatki należy uwzględnić w rocznym rozliczeniu podatku PIT. Projekty termomodernizacyjne, korzystające z ulgi, muszą być zrealizowane w ciągu maksymalnie 3 lat.

Aby skorzystać z ulgi, konieczne jest posiadanie faktury VAT wystawionej przez podatnika. Dodatkowo podstawą do odliczenia może być faktura z podatkiem od wartości dodanej, wystawiona przez podmiot z państwa członkowskiego UE. Ten mechanizm jest korzystny, gdyż wymaga posiadania faktury za zakupione materiały lub usługi, co gwarantuje legalność transakcji.

Warto podkreślić, że odliczenia przeprowadza się w ramach zeznań podatkowych, takich jak PIT-36, PIT-36L, PIT-37 lub PIT-28. Do dokumentów dołącza się załącznik PIT/O, zawierający informacje dotyczące dokonanych odliczeń.

Ulga termomodernizacyjna - na jakie pompy ciepła?

Jakie pompy ciepła kwalifikują nas do skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej? W katalogu podano następujące przedsięwzięcia, które mogą przydać się przy inwestycji w pompę ciepła:

• materiały budowlane wchodzące w skład instalacji ogrzewczej,
• materiały budowlane wchodzące w skład instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej,
• materiały budowlane wchodzące w skład systemu ogrzewania elektrycznego,
• pompa ciepła wraz z osprzętem,
• usługa wykonania prac modernizacyjnych. 

Oznacza to, że do odliczenia w ramach ulgi kwalifikują się pompy ciepła typu powietrze/woda, solanka/woda, woda/woda i powietrze/powietrze. W przypadku tej ostatniej jednak ważne jest, aby nie była potraktowana jako klimatyzator z funkcją grzania. W sensie technicznym są to te same urządzenia, ale nawet na klimatyzator z funkcją grzania można otrzymać odliczenie. Potrzebna jest jednak do tego interpretacja indywidualna. O szczegółach pisaliśmy: Klimatyzator z funkcją grzania – czy można odliczyć go w ramach ulgi termomodernizacyjnej?

Należy pamiętać, że zakup pompy ciepła nie podlega uldze termomodernizacyjnej, jeśli koszty zostały pozyskane w programu dotacyjnego prowadzonego przez NFOŚiGW. Dotyczy to oczywiście kosztów dofinansowania, a nie całości środków przeznaczonych na zakup urządzenia. Jeżeli dofinansowanie 40%, to od pozostałych 60% ulgę odliczyć możemy.

Pompy ciepła w programie Ciepłe Mieszkanie

W ramach programu Ciepłe Mieszkanie możemy otrzymać środki na wymianę starego źródła ciepła i montaż pompy ciepła. Do 31 stycznia 2024 roku trwa II nabór dla gmin w programie Ciepłe Mieszkanie. Samorządy, które zgłoszą się do uczestnictwa w programie będą na swoim terenie prowadzić nabór wniosków. Inne ważne daty prezentujemy poniżej: 

• zobowiązania podejmowane będą do 30 czerwca 2024 roku (zawieranie przez wfośigw umów z gminami),
• środki wydatkowane będą przez wfośigw do 31 grudnia 2026 roku.

Terminy składania wniosków ustalają gminy, które wzięły udział w programie. Przechodząc do szczegółów, które mogą zainteresować potencjalnych beneficjentów, warto zastanowić się: do kogo jest skierowany program? Jakie urządzenia można nabyć dzięki niemu, a także, jaką kwotę środków finansowych jest możliwe pozyskać?

O dofinansowanie termomodernizacji z programu Ciepłe Mieszkanie mogą ubiegać się:

• osoby prywatne,
• właściciele mieszkań w blokach, uprawnieni z ograniczonego prawa rzeczowego,
• najemcy mieszkań będących własnością gminy,
• małe wspólnoty mieszkaniowe posiadające od 3 do 7 lokali.

Ile można otrzymać w programie Ciepłe Mieszkanie? 

Program Ciepłe Mieszkanie podzielono na trzy części - bardzo podobnie jak Czyste Powietrze. Takie same są również progi dochodowe. Poniżej podano je, a także maksymalne kwoty dotacji. W tych trzech poziomach otrzymać środki na zakup pompy ciepła powietrze/woda lub powietrze/powietrze. Muszą spełniać wymagania klasy efektywności energetycznej A+.

• Podstawowy poziom
  • roczny przychód wnioskodawcy do 135 tys. zł,
  • dotacja 30% kosztów kwalifikowanych (maks. 16,5 tys. zł),
  • dotacja 35% kosztów kwalifikowanych w najbardziej zanieczyszczonych gminach (maks. 19 tys. zł).
• Podwyższony poziom
  • miesięczny dochód na osobę do 1 894 zł w gospodarstwie wieloosobowym, do 2 651 zł w gospodarstwie jednoosobowym,
  • dotacja 60% kosztów kwalifikowanych (maks. 27,5 tys. zł),
  • dotacja 65% kosztów kwalifikowanych w najbardziej zanieczyszczonych gminach (maks. 29,5 tys. zł).
• Najwyższy poziom
  • miesięczny dochód na osobę do 1 090 zł w gospodarstwie wieloosobowym, do 1526 zł w gospodarstwie jednoosobowym,
  • dotacja 90% kosztów kwalifikowanych (maks. 41 tys. zł),
  • dotacja 95% kosztów kwalifikowanych w najbardziej zanieczyszczonych gminach (maks. 43,9 tys. zł).

Czwarta część programu, która jest dedykowana wspólnotom mieszkaniowym, oferuje różne opcje wsparcia, obejmujące do 60% kwalifikowanych kosztów. Przyznawane dotacje mogą wynieść do:

• 350 tys. zł w przypadku kompleksowej termomodernizacji z wymianą źródła ciepła,
• 360 tys. zł, jeśli projekt uwzględnia również zakup i instalację mikroinstalacji fotowoltaicznej (lub 375 tys. zł w przypadku stosowania pomp ciepła),
• 150 tys. zł dla projektów, które obejmują jedynie termomodernizację, bez konieczności wymiany źródeł ciepła.

W tej części można uzyskać dofinansowania zarówno na pompy ciepła powietrze/woda i powietrze/powietrze, jak i na gruntowe pompy ciepła (typu solanka/woda lub woda/woda), które muszą spełniać klasę efektywności energetycznej A++. Niskotemperaturowe pompy ciepła nie są kwalifikowane do dofinansowania.

Stop Smog - program walczący ze smogiem

"Stop Smog" to kolejny program wspierający modernizację lub wycofywanie starych źródeł ciepła oraz termomodernizację w domach jednorodzinnych. Gminy są głównymi wykonawcami tego programu. Niemniej jednak także inne jednostki, takie jak powiaty, mogą pełnić rolę strony porozumienia w imieniu gmin. Program jest dedykowany samorządom, które są objęte tzw. uchwałami antysmogowymi. O najnowszych zasadach pisaliśmy w artykule: Zakaz kopciuchów i kolejne etapy uchwał antysmogowych w 2024 roku

Warunki otrzymania dopłat do wymiany starszych źródeł ciepła oraz ich wysokość są ustalane przez samorządy terytorialne. Dopłata nie przekracza 70% kosztów kwalifikowanych. Konkretne kwoty wynoszą: 

• dla gmin do 100 tys. mieszkańców do 70% współfinansowania,
• dla gmin powyżej 100 tys. mieszkańców poniżej 70% współfinansowania,
• średni koszt realizacji przedsięwzięcia niskoemisyjnego w jednym budynku, a w przypadku budynku o dwóch lokalach – w jednym lokalu, nie może przekroczyć 53 tys. zł.

Premia termomodernizacyjna i dofinansowanie zakupu pompy ciepła

O premię termomodernizacyjną mogą starać się właściciele i zarządcy nieruchomości, spółdzielnie mieszkaniowe, firmy prawa handlowego, gminy, a także osoby fizyczne, w tym właścicielom domów jednorodzinnych i wspólnoty mieszkaniowym. Instytucją odpowiedzialną za przyznawanie premii jest Bank Gospodarstwa Krajowego, co oznacza, że wniosek o uzyskanie premii termomodernizacyjnej można złożyć wyłącznie w bankach współpracujących z BGK.

Aby skorzystać z premii termomodernizacyjnej, należy przedstawić audyt energetyczny, który trzeba dołączyć do aplikacji o przyznanie świadczenia. W przypadku realizacji projektu termomodernizacyjnego, premia może być przeznaczona na częściową spłatę kredytu zaciągniętego na to przedsięwzięcie. Jeśli wymiana dotyczy wyłącznie źródła ciepła, warunkiem jest obniżenie rocznego zapotrzebowania na ciepło o co najmniej 10% w budynkach podlegających modernizacji. Natomiast w przypadku, gdy termomodernizacja obejmuje dodatkowe prace, takie jak ocieplenie, minimalne wymagane obniżenie wynosi 25%. Zaleca się rozwiązania niskoemisyjne, takie jak pompy ciepła.

Premia termomodernizacyjna przysługuje, gdy kwota kredytu stanowi co najmniej 50% kosztów całego przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i wynosi nie mniej niż jej wysokość. Środki na programy termomodernizacyjne organizowane przez BGK pochodzą z Funduszu Termomodernizacji i Remontów. Wysokość premii termomodernizacyjnej wynosi:

• 26% kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego,
• 31% łącznych kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego wraz z przedsięwzięciem OZE.

Co więcej, możliwe jest także podwyższenie premii termomodernizacyjnej przy skorzystaniu w grantu termomodernizacyjnego. Grant jest udzielany w wysokości 10% kosztów inwestycji i zwiększa wsparcie na głęboką i kompleksową termomodernizację budynku wielorodzinnego.

Inne programy dotacyjne dla pomp ciepła

W Polsce istnieje szereg innych mechanizmów wspierających proces wymiany źródła ciepła, co pozwala na szybszy i bardziej ekonomiczny zakup i montaż pompy ciepła. W celu uzyskania informacji dotyczących miejscowych programów wspierających termomodernizację zaleca się skonsultowanie się z urzędem gminy lub miasta, urzędem marszałkowskim, bankami itp.

Należy podkreślić, że rzetelnym źródłem informacji są wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Są to instytucje, w których można uzyskać kompleksowe odpowiedzi na wszelkie pytania związane z wymianą źródła ciepła i ogólnym zwiększeniem efektywności energetycznej.

Warto też dodać o programie, na którego kolejną edycję czekamy. Mowa oczywiście o programie Mój Prąd, który de facto wspierał w ostatniej odsłonie zakup pompy ciepła, co czyniło go szczególnie ciekawą opcją dla posiadaczy kotłów gazowych, których wymiana nie kwalifikują nas jako beneficjentów do skorzystania z dotacji na nowe źródło ciepła. Podobnie w przypadku kotłów na paliwa stałe poniżej 5. klasy. 

Jeżeli chcesz zainwestować w pompę ciepła do nowego i nowoczesnego budynku, to powinieneś zainteresować się innym programem - Moje Ciepła. Szczegóły opisano tutaj. 

Źródło: czyste.powietrze.gov.pl, podatki.gov.pl, BGK.

Kotły na paliwa kopalne muszą zniknąć z naszych domów do 2040 roku!