Świadectwo charakterystyki energetycznej obowiązkowe w programie Czyste Powietrze?

• Audyt energetyczny jest obowiązkowy w programie Czyste Powietrze przy dotacji na pompę ciepła, a także na kompleksową termomodernizację.
• Ze strony rządowej padają pomysły, aby audyt energetyczny docelowo był również obowiązkowy po całym przedsięwzięciu termomodernizacyjnym.
• Redakcja Termomodernizacja.pl proponuje alternatywę dla drugiego audytu – świadectwo charakterystyki energetycznej.

Audyt energetyczny ma za zadanie wskazać najbardziej newralgiczne miejsca w budynku, które wymagają modernizacji. Jest to bardziej szczegółowy i rozbudowany dokument niż świadectwo charakterystyki energetycznej. Obejmuje kompleksową analizę, określającą zakres, parametry techniczne i ekonomiczne planowanej termomodernizacji. Audyt wskazuje najbardziej efektywne rozwiązania, które zapewnią opłacalność inwestycji oraz długotrwałe oszczędności energetyczne. W programie Czyste Powietrze audyt energetyczny jest obowiązkowy, ale nie w każdym przypadku. Nie oznacza to jednak, że przy okazji kolejnych aktualizacji obowiązkowość audytu nie będzie rozszerzana.

Audyt energetyczny w programie Czyste Powietrze

W programie Czyste Powietrze audyt energetyczny jest wymagany, gdy staramy się o wyższe dofinansowanie na kompleksową termomodernizację. Modernizacja ta powinna prowadzić do osiągnięcia jednego z następujących rezultatów:

• zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do 80 kWh/(m²·rok), lub
• zredukowanie zapotrzebowania na energię użytkową o co najmniej 40%.

Dla beneficjentów korzystających ze wsparcia finansowego na kompleksową modernizację, przeprowadzenie audytu energetycznego jest obowiązkowe. Można otrzymać pieniądze również na audyt energetyczny przy okazji dotacji na zwykłą termomodernizację. W tym przypadku nie trzeba spełnić szczegółowych celów określonych w regulaminie programu.

Od 14 czerwca wprowadzono nowy wymóg – audyt energetyczny jest konieczny przy ubieganiu się o dotację na pompę ciepła lub kocioł na biomasę. Warto pamiętać, że pompa ciepła nie zawsze jest optymalnym rozwiązaniem dla każdego budynku. W starszych domach często konieczne są dodatkowe prace modernizacyjne, takie jak ocieplenie ścian, wymiana okien i drzwi oraz modernizacja systemu ogrzewania centralnego.

• Zobacz również: Czyste Powietrze – jak złożyć wniosek o dotację?

Drugi audyt? A może świadectwo charakterystyki energetycznej?

Drugi audyt energetyczny w programach dotacyjnych to rozwiązanie, które pojawia się w wypowiedziach decydentów z rządu. Tak na ten temat wypowiadał się w marcu 2024 roku Krzysztof Bolesta, wiceminister klimatu i środowiska:

“Są odbiorcy bardziej i mniej świadomi. W mojej ocenie kluczowi będą ci mniej świadomi. Na podstawie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków powinniśmy mieć możliwość wysłania do właścicieli tych budynków doradcę, który by im sfinansował audyt i za rękę przeprowadził przez cały proces termomodernizacji. To wszystko powinno kończyć się powtórnym audytem energetycznym, żeby sprawdzić, jaki faktycznie został osiągnięty cel inwestycji” – przedstawił swoje stanowisko Bolesta.

Kwestia drugiego audytu energetycznego nie jest więc rzeczą pozostającą w domysłach, a realnym kierunkiem, w którym chcą podążać rządzący. Tym, co będzie stanowić wąskie gardło to liczba specjalistów z branży audytorskiej. Im więcej audytów do wykonania, tym audytorów będzie musiało być więcej, a ci już działający na rynku, chcąc powiększać zyski, będą wykonywać audyty szybciej – istnieje takie ryzyko. Wówczas może całościowo spaść jakość wykonywanych dokumentów.

Istnieje też pewien problem. Po wykonanej termomodernizacji nie ma sensu ponownie wykonywać analizy zakresu możliwych do przeprowadzenia ulepszeń. Do celów kontrolnych wystarczyłaby ocena sytuacji energetycznej w budynku. Niemniej jednak nie powinno się takiego dokumentu nazywać audytem, a dużo lepiej sprawdziłoby się świadectwo charakterystyki energetycznej. Po pierwsze jest to rozwiązanie tańsze, a po drugie stanowiłoby punkt odniesienia dla stanu sprzed modernizacji i docelowego stanu po przeprowadzeniu wszystkich niezbędnych prac. Każdy z tych stanów jest wyszczególniony w audycie, więc świadectwo charakterystyki energetycznej dawałoby wystarczającą informację dla kontrolerów z programu Czyste Powietrze.

Świadectwo charakterystyki energetycznej jako potwierdzenie modernizacji

Jeśli chodzi o porównanie samych efektów termomodernizacji, to świadectwo charakterystyki energetycznej wystarczyłoby, ale nie dawałoby informacji, czy cały zakres prac został zrealizowany. Niemniej jednak – czy jest taka konieczność? W programie Czyste Powietrze trzeba przedstawiać faktury za poszczególne działania modernizacyjne, więc do pewnego stopnia istnieje kontrola nad inwestycją. Łącząc faktury i rezultaty wykonania świadectwa charakterystyki energetycznej, otrzymujemy całkiem zgrabny aparat kontroli wydatkowania pieniędzy publicznych. To jednak nie wszystko.

Wykonanie termomodernizacji w nawet w niewielkim zakresie powoduje, że świadectwo charakterystyki energetycznej traci swoją ważność. W normalnych warunkach jest ono ważne przez 10 lat. Wykonanie świadectwa bezpośrednio po wykonaniu prac modernizacyjnych byłoby potwierdzeniem standardu energetycznego budynku i nie generowałoby dla właściciela budynku kolejnych wydatków, gdy zdecydowałby się nieruchomość sprzedać lub wynająć. 

Czy jednak którakolwiek z propozycji stanie się rzeczywistością? Aktualnie jesteśmy na etapie, gdy powoli w Czystym Powietrzu obowiązkowy zaczyna się robić audyt przed inwestycją. Przypomnijmy – audyt energetyczny należy wykonać przed inwestycją w ramach kompleksowej termomodernizacji, a także w sytuacji, gdy planujemy pozyskać środki na pompę ciepła. Drugi audyt lub dla niego alternatywa w postaci świadectwa energetycznego to zdecydowanie modła przyszłości. W jaki sposób będą chcieli tę sprawę rozwiązać rządzący? O szczegółach będziemy informować, gdy pojawi się więcej informacji.