Taktowanie to nic innego jak załączanie się sprężarki i praca przez bardzo krótki czas. Jest to niekorzystne zjawisko przy pracy pompy ciepła, które skraca żywotność sprężarki. Nieraz się zdarza, że wymiana tego elementu w pompie jest nieuzasadniona ekonomicznie, o czym szerzej pisaliśmy w artykule Zepsuta sprężarka w pompie ciepła – czy opłaca się ją wymienić?

Pompa ciepła podczas taktowania może w skrajnych przypadkach załączać się nawet kilkanaście razy na godzinę, co nie tylko negatywnie wpływa na sprężarkę, ale powoduje też wyższe rachunki za energię elektryczną oraz zmniejsza komfort użytkowania przez wahania temperatur. Dla dłuższej żywotności sprężarki, a zarazem całej pompy ciepła, zdecydowanie lepszy jest długi czas pracy i mała liczba startów. Sprężarki najlepiej pracują w długich okresach przestojów i długich okresach pracy. Jeżeli powstaje problem taktowania, to w pierwszej kolejności należy poznać jego przyczynę. Sprawę podczas webinaru z cyklu Webinarowa Środa w GLOBENERGIA skomentował Adam Minikowski z NIBE Biawar.

Odpowiedni dobór pompy ciepła receptą na taktowanie

Jak podkreśla Adam Minikowski, liczba startów pompy ciepła wynika z zapotrzebowania na ciepło w budynku. Sterowanie pompą ciepła opiera się na ustawieniu parametrów, których urządzenia ma pilnować. Gdy już osiągnie odpowiednie wartości, to się wyłącza. Dlatego tak ważne jest, żeby pompa ciepła była dobrze dobrana do budynku. W jaki sposób jednak to zrobić? O tym pisaliśmy w artykule Dobór pompy ciepła a powierzchnia budynku. Należy jednak pamiętać, że sama powierzchnia nie wystarczy - należy w sposób przemyślany podjąć decyzję, a najlepiej skonsultować się ze specjalistą w dziedzinie doboru urządzeń grzewczych. Aby w odpowiedni sposób dobrać pompę ciepła zaleca się wykonanie audytu energetycznego. Wskaże on zarówno zapotrzebowanie na energię, a także obszary wymagające termomodernizacji.

Dobrze dobrane urządzenie - co to znaczy w praktyce?

Wracając do taktowania. Odpowiednio dobrana pompa ciepła to taka, która nie jest ani przewymiarowana ani niedowymiarowana. Oznacza to, że jej moc odpowiada zapotrzebowaniu na moc grzewczą budynku. Informuje nas ona o tym, jaką moc należy dostarczyć do budynku, aby pokryć jego straty przez przenikanie i wentylację w warunkach projektowych. Dobór pompy ciepła powinien trafiać w punkt biwalentny, przy którym praca urządzenia jest wspierana przez inne źródło ciepła, tzw. źródło szczytowe. Dzieje się to w przypadku powietrznych pomp ciepła, gdy na zewnątrz panują niskie temperatury. Przewymiarowanie pompy nie uwidacznia się jednak przy najniższych temperaturach, ale tych w granicach 0°C. Zaznaczmy też, że w Polsce pompy ciepła typu powietrze/woda działają zazwyczaj w temperaturach od -5°C do 15°C, czyli przy częściowym obciążeniu. 

“Jeśli mamy za dużą moc pompy ciepła, to tych startów będzie znacznie więcej, bo urządzenie będzie się uruchamiało z dużą mocą (nawet pomimo modulacji w pompach inwerterowych), będzie pracowała krótko, wyłączy się i będzie czekać. Potem kolejny start z dużą mocą i znów przerwa. W efekcie tych startów będzie bardzo dużo. To jest właśnie taktowanie pompy ciepła” - komentuje Adam Minikowski, NIBE Biawar.

Kiedy to już taktowanie?

Jeżeli instalacja została właściwie stworzona, to stosunek liczby startów sprężarki w stosunku do jej godzin pracy powinien wynosić 1:1, czyli jeden start na godzinę pracy urządzenia. Świadczy to także o tym, że ustawienia parametrów pracy pompy ciepła są dobrze ustawione. Ekspert tłumaczy, że instalacje wykonane z najwyższą starannością i pracujące w bardzo dobrze zaizolowanych budynkach mogą uzyskiwać nawet lepsze wyniki i pracować przykładowo w stosunku 1:0,7, czyli z jeszcze mniejszą liczbą startów na godzinę pracy. Natomiast gdy stosunek ten jest wyższy, to powinniśmy zastanowić się czy nie jesteśmy świadkami taktowania. Niepokojącym sygnałem jest, gdy powyższy stosunek wynosi 1:3, czyli w trakcie godziny sprężarka włącza się aż trzy razy.

Jak ocalić pompę ciepła? 

Czy da się ocalić instalację? Jest na to pewien sposób. Przede wszystkim należy zdiagnozować problem. Duża liczba startów sprężarki, poza błędami instalacyjnymi, najczęściej wynika ze zbyt małego zładu wody w instalacji grzewczej. To w nim magazynowane jest ciepło, które dostarcza urządzenie grzewcze. Aby go powiększyć w celu wykorzystania za dużej mocy pompy ciepła należy zainwestować w odpowiednio duży zbiornik buforowy. 

Adam Minikowski zaznacza, że pojemność bufora to tylko jedna z części składowych całej instalacji. Aby określić wielkość zładu wody, trzeba obliczyć, ile jest wody w instalacji i czy pompa ciepła pracuje w pełnym przepływie. Jeśli w instalacji znajdują się zawory termostatyczne i zawory domykające lub regulujące przepływy, nie wlicza się ich do obliczania zładu wody. O doborze bufora pisaliśmy w artykule Jak dobrać wielkość bufora do instalacji z pompą ciepła?

Źródło: GLOBENERGIA - Webinarowa Środa