Program Czyste Powietrze działa od września 2018 roku z celem wyeliminowania 3 mln przestarzałych urządzeń grzewczych do 2030 roku. Kopciuchy są jedną z głównych przyczyn zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Na realizację tego celu przeznaczono 103 mld złotych. Po pięciu latach od rozpoczęcia programu podpisano 583 tys. umów na wymianę kotłów i termomodernizację budynków, co kosztowało 14 mld złotych. 

Co więcej, od 1 stycznia 2023 roku wprowadzono nowe, bardziej atrakcyjne zasady finansowania, co spowodowało znaczny wzrost liczby wniosków o wymianę kopciuchów i docieplenie domów. Obecnie co tydzień składanych jest około 4000 wniosków, co oznacza, że w tym roku możliwe jest rozpatrzenie około 200 tysięcy wniosków rocznie. Przy takim tempie, do 2031 roku można by wymienić 1,5 miliona starych kotłów i pieców. Szerzej pisaliśmy o tym w materiale Aktualizacja planu na kopciuchy! Ile dłużej poczekamy na ich wymianę? 

Nieambitny program wyborczy 

W programie wyborczym PiS o nazwie "Bezpieczna Przyszłość Polaków" znalazła się klauzula, która zakłada likwidację jedynie 500 tys. nieefektywnych kotłów na paliwa stałe do 2031 roku. To oznaczałoby istotne ograniczenie wsparcia, które byłoby skierowane jedynie na około 70 tysięcy kotłów rocznie. Taka zmiana, którą PiS zapowiada, faktycznie prowadziłaby do znacznego zmniejszenia pomocy mieszkańcom w procesie pozbywania się kopciuchów.

Polski Alarm Smogowy zwrócił się z pismem do sztabu wyborczego PiS z pytaniem, czy to, co znalazło się w programie, jest wynikiem błędu lub czy rząd zamierza wycofać się z wcześniejszych obietnic i znacząco ograniczyć Program Czyste Powietrze. W takich słowach tę sprawę komentuje rzecznik PAS, Piotr Siergiej.

“Jeśli zapis w programie PiS „Bezpieczna Przyszłość Polaków” mówiący o wymianie zaledwie 500 tys. pieców węglowych jest faktem, a nie pomyłką, to jest to skandaliczna decyzja, idąca wbrew oczekiwaniom milionów właścicieli domów” – oświadcza Piotr Siergiej.

Piotr Siergiej dodaje, że program po pięciu latach zaczął w końcu przynosić efekty. Tempo likwidacji kopciuchów powinno rosnąć - pozostało ich ponad 2 mln. Taka zmiana antysmogowej polityki byłaby również niesprawiedliwa społecznie, szczególnie w kontekście ludzi uboższych, którzy nie zdążyli jeszcze skorzystać z programu dotacyjnego. 

“Wiemy, że największe trudności z wymianą kotłów mają osoby starsze, o niskich dochodach, a taki plan zmniejszenia liczby dotacji pozostawi tych ludzi na lodzie” - komentuje rzecznik PAS.

Jakość będzie zagrożona?

W Polsce domowe kotły opalane węglem i drewnem odpowiadają za emisję 71,3% pyłów PM10, zgodnie z danymi KOBiZE z 2023 roku. Dodatkowo kotły tego typu  generują aż 73,5% toksycznych dioksyn i furanów. Możemy dodać do tego także aż 93,3% rakotwórczych węglowodorów aromatycznych. Jedyną realną szansą na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, które każdego roku przyczynia się do utraty życia około 40 tys. mieszkańców Polski, jest eliminacja źródeł emisji w gospodarstwach domowych. Warto również zaznaczyć, że około 30% domów w Polsce nie jest ocieplonych, a kolejne 30% posiada słabe izolacje termiczne, co skutkuje wyższymi kosztami ogrzewania.

Rzecznik PAS zaznacza, że Czyste Powietrze ma potencjał do rozwiązania obu tych problemów poprzez udzielanie dotacji nie tylko na czyste źródła ciepła, ale także na izolację termiczną budynków. Dzięki temu programowi można osiągnąć wiele korzyści, takich jak poprawa jakości powietrza poprzez redukcję emisji szkodliwych substancji, obniżenie kosztów ogrzewania dla przeciętnych obywateli oraz zwiększenie niezależności energetycznej kraju poprzez redukcję zależności od importowanych paliw. Z tego względu ograniczenie zakresu tego programu byłoby błędem, biorąc pod uwagę te wszystkie korzyści.

Źródło: smoglab.pl