Wełna owcza – czy można nią ocieplić dom?

Wszyscy dobrze wiemy, że owce potrafią przetrwać długie i mroźne zimy na farmach oraz w górach, dzięki puszystej wełnie. Ludzie od wieków wykorzystują ten materiał do tworzenia ubrań, które pozwalają na funkcjonowanie w trakcie chłodnych okresów. Co ciekawe, wełna chroni owce zarówno przed niskimi temperaturami, jak i wilgocią. 

Wełna owcza - rys historyczny i zastosowanie

Odkąd jako ludzkość hodujemy owce, strzyżemy je, aby wykorzystać ich wełnę do różnych celów, w tym do wytwarzania własnej odzieży. Wełnę można prząść na wytrzymałą, ciepłą i miękką przędzę, która znalazła zastosowanie w różnych dziedzinach, od odzieży po tapicerkę mebli i dywany.

Kiedyś wełna owcza była używana jako materiał izolacyjny w naszych domach. Przykładowo mongolscy nomadzi wykorzystywali tkane maty z owczej wełny jako izolacyjne pokrycia podłóg i ścian w swoich tradycyjnych namiotach, aby zachować ciepło i komfort. Wełna owcza jest nadal obecna w naszych współczesnych domach, gdzie znajduje zastosowanie w dywanach, zasłonach i miękkich meblach, dodając im przytulności, ciepła i tekstury.

Współczesne materiały izolacyjne z owczej wełny często zawierają około 5-20% poliestru, co zwiększa ich wytrzymałość i umożliwia tworzenie izolacyjnych form dostosowanych do potrzeb, takich jak arkusze i role. Mimo to podstawowa idea uwięzienia powietrza we włóknach jest nadal obecna. Można je dostosować i zastosować podobnie jak inne rodzaje izolacji, takie jak wełna mineralna. Jednak wełna owcza jest bardziej miękka i bardziej przyjazna dla środowiska. Warunkiem jest oczywiście, że owce nie będą hodowane tylko po to, aby zrobić z nich materiał izolacyjny. Takie postępowanie nie ma zbyt wiele wspólnego ze zrównoważonym rozwojem. Trzeba jednak zaznaczyć, że pozyskanie wełny z owiec jest zabiegiem kosmetycznym i higienicznym dla tych zwierząt i nie pozbawia ich życia.

Zalety wełny owczej

Dzięki swojej naturalnej miękkości i falistości wełna owcza tworzy naturalnie kieszenie powietrzne, które skutecznie zatrzymują powietrze i zapobiegają jego utracie. Ta naturalna zdolność sprawia, że jest doskonałym materiałem do izolacji domu.

Izolacja z wełny owczej stanowi prawdopodobnie najlepszy wybór, jeśli chodzi o korzyści dla środowiska. Jest w pełni zrównoważona, ponieważ owce można strzyc co najmniej raz w roku, a zasoby wełny stale się odnawiają. Jest również przyjazna dla recyklingu, a nawet można ją prać i wykorzystywać w innych celach. Ze względu na jej naturalny skład, nie wymaga przeprowadzania żadnych procesów przemysłowych przed użyciem. Po zakończeniu użytkowania naturalnie się rozkłada.

Ten produkt charakteryzuje się niezwykłą łatwością montażu, pozbawiony jest włókien szklanych, które mogą stanowić potencjalne zagrożenie zdrowotne, a także jest wyjątkowo elastyczny, umożliwiając łatwe wciśnięcie go w narożniki i dostosowanie do wymiarów. Ponadto jest miękki w dotyku i nie pojawia się problem z wdychaniem mikrowłókien jak w przypadku wełny mineralnej.

Warto również podkreślić jego zdolność do absorpcji wilgoci, co stanowi wyjątkową cechę. Wełna jest jednym z nielicznych materiałów izolacyjnych, które potrafią absorbować i uwalniać wilgoć, nie tracąc przy tym swoich właściwości izolacyjnych. Dzięki temu sprawdza się doskonale w warunkach o podwyższonej wilgotności. Odróżnia ją od wełny mineralnej, która traci swoją zdolność izolacyjną w przypadku nasycenia wilgocią. Mimo to potrzebna jest wówczas ochrona przed rozwojem grzybów i drobnoustrojów, o czym w dalszej części materiału.

W czym pomaga wełna owcza?

W Wielkiej Brytanii wełna owcza jest lokalnym produktem, co oznacza, że nie trzeba jej transportować  na duże odległości, więc w rezultacie generuje mniejszy ślad węglowy. Warto też zauważyć, że produkcja izolacji z wełny owczej jest znacznie tańsza niż produkcja wełny mineralnej, co przekłada się na oszczędności rzędu około 85%. Mimo wyższej ceny produktu finalnego krótszy czas zwrotu inwestycji w postaci energii produkcyjnej stanowi istotną korzyść.

Należy podkreślić, że izolacja z wełny owczej jest niepalna. Pali się jedynie będąc pod wpływem utrzymywania nad nią stałego, intensywnego ognia. Czyni ją to odpowiednią do zastosowania w większości rodzajów budynków. Jednak ta cecha jest wspólna dla większości materiałów izolacyjnych. Należy również wspomnieć, że utrzymuje swoją pierwotną formę i nie osiada wraz z upływem czasu, zachowując tym samym swoje właściwości izolacyjne na długie lata.

Izolacyjność termiczna

Izolacja z wełny owczej wykazuje niższą wydajność cieplną w porównaniu do innych materiałów izolacyjnych. W rezultacie powszechnie nie uważa się jej za materiał o najlepszych właściwościach termicznych. Jest to bowiem izolator dysponujący wskaźnikiem lambda w zakresie od λ 0,04 do 0,042 W/mK, czyli podobnie, co inne naturalne izolatory, takie jak wełna drzewna czy korek.

• Zobacz również: Insulwood – izolacyjne drewno!

Wady wełny owczej jako izolacji

Należy zaznaczyć, że proces produkcji izolacji z wełny owczej wiąże się z koniecznością obróbki, zwykle za pomocą substancji takiej jak boraks, w celu zminimalizowania problemu z owadami i grzybami rozwijającymi się w materiale. Mimo że nie uważa się go za substancję szkodliwą dla zdrowia ludzi, badania laboratoryjne na zwierzętach wykazały, że może powodować problemy z reprodukcją. Warto również pamiętać, że same owce są regularnie narażane na pestycydy, które pozostają w ich wełnie.

Dodatkowo izolacja z wełny owczej jest kosztowną inwestycją. Cena w Wielkiej Brytanii, gdzie ten materiał jest względnie najpopularniejszy, może wynosić aż 55 funtów za metr kwadratowy, co jest znacznie wyższą ceną niż izolacja z wełny mineralnej (około 15 funtów za metr kwadratowy) i izolacja z pianki natryskowej (która również jest różnie wyceniana, ale około 40 funtów za metr kwadratowy w przypadku wybranej grubości).

Jest to jednak ciekawe rozwiązanie, które pozwala zagospodarować ekologiczny surowiec. Trzeba je jednak traktować w charakterze ciekawostki, a nie realnej odpowiedzi na potrzeby rynku izolacji. Czy w Polsce można kupić taką wełnę? Tak, ale jest bardzo droga. Cena za 1 m² oscyluje w granicach 100-250 złotych. 

Źródło: tatran.pl, homelogic.co.uk, sheepwoolinsulation.com.