Wymiana źródła ciepła vs. termomodernizacja – co jest popularniejsze w programie Czyste Powietrze?

Jako Redakcja portalu Termomodernizacja.pl zwróciliśmy się do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) o udostępnienie szczegółowych danych liczbowych o wnioskach w programie Czyste Powietrze. Przynajmniej na dzień 24 sierpnia 2023 r. nie są one opublikowane na stronie głównej programu. Zacznijmy od sumarycznej liczby wniosków od początku trwania programu, czyli od 19 września 2018 r.

Wszystkie dane w tym materiale będą obejmować całość wniosków do 31 lipca 2023 r. Możemy podzielić przesłane wnioski na cztery kategorie. W programie można wnioskować o wymianę źródła ciepła, termomodernizację oraz o inwestycję połączoną. Wydawać by się mogło, że to przedsięwzięcia oparte o modernizację kotłowni wiodą prym wśród wniosków, zwłaszcza jeśli popatrzymy na rodzaj kampanii, którą prowadzono w ramach programu. Do dzisiaj na Twitterze (czy teraz platformie X) profil programu posługuje się nazwą użytkownika @WymienKopciucha.

Ile wniosków na termomodernizację w programie Czyste Powietrze?

I tak - wnioski na nowe źródło ciepła są najbardziej popularne, stanowiąc 49% wszystkich wniosków, których do końca ubiegłego lipca br. było 653 867. Nie jest to jednak tak miażdżąca przewaga, jakiej można było się spodziewać. Chętnych na przeprowadzenie samej termomodernizacji z dotacją Czyste Powietrze było 11%. Z kolei tych, co chcieli wykonać obie inwestycje w ramach jednego dofinansowania było 40%. Poniżej prezentujemy zestawienie:

W piątej kolumnie dodatkowo wyróżniliśmy dofinansowanie na fotowoltaikę, którą można było dołączyć do wniosku, a w efekcie otrzymać wyższe dofinansowanie. Nie istnieje opcja, że składa się wniosek tylko na fotowoltaikę - może być ona traktowana wyłącznie jako inwestycja towarzysząca. Sumarycznie takich wniosków było 114 427, a z tego wynika, że 16% wnioskujących dopisało do swojej dotacji również mikroinstalację fotowoltaiczną. 

Od 14 maja 2020 r. działała druga wersja programu Czyste Powietrze, która to wprowadziła podział na poziomy dotacji. Mamy więc od tamtego czasu do czynienia z podstawowym, podwyższonym i najwyższym poziomem dofinansowania. Zanim je wprowadzono złożono wniosków 126 016, a na nowych zasadach jest ich już 527 851. Tak natomiast prezentuje się struktura wniosków z podziałem na ww. poziomy:

• podstawowy: 339 464,
• podwyższony: 119 908,
• najwyższy: 68 479. 

Można było się spodziewać, że tak ona będzie wyglądać. Czy w 2023 r. są widoczne różnice? Okazuje się, że tak - i to znaczne. 

Rok 2023 i Czyste Powietrze 3.0

Ten rok upływa pod znakiem wyższych dofinansowań i bardziej przychylnych progów dochodowych. Spowodowało to zmianę w strukturze wniosków, a aktualnie więcej jest wnioskujących w ramach najwyższego poziomu niż podwyższonego. Tylko w tym roku złożono 120 361 wniosków.

W porównaniu do całości programu, rok 2023 przyniósł zwrot w kierunku termomodernizacji w programie Czyste Powietrze, co było jednym z celów NFOŚiGW. W efekcie wniosków tylko na wymianę źródła ciepła było 37% wszystkich, na samą termomodernizację 22%, a na połączone inwestycje 42%. To zdecydowanie dobra wiadomość. Często podkreślamy, że całe przedsięwzięcie termomodernizacyjne powinno zacząć się od zmniejszenia zapotrzebowania na energię w budynku. Im mniejsze zapotrzebowanie, tym potrzebne jest urządzenie grzewcze o mniejszej mocy. Z kolei im mniejsza moc, tym niższa cena inwestycji w źródło ciepła. Zmniejszają się także koszty eksploatacyjne, gdy mamy mniejsze zapotrzebowanie na energię, co zmniejsza nasze rachunki bieżące.

Pompy ciepła w Czystym Powietrzu

Jeżeli odwrócimy proces i przykładowo najpierw kupimy pompę ciepła, to po ociepleniu ścian urządzenie będzie miało za dużą moc. W przypadku pompy ciepła jej dobór jest szczególnie ważny, ponieważ w przypadku braku prawidłowego oszacowania potrzeb budynku, pompa może nie działać poprawnie. Powstać może tzw. zjawisko taktowania, czyli załączania się pompy ciepła za często. Zdarza się to, gdy urządzenie jest przewymiarowane. Szerzej poruszaliśmy ten temat w materiale Taktowanie pompy ciepła – czym jest i jak mu przeciwdziałać?

Skoro jesteśmy przy pompach ciepła, to na sam koniec przyjrzyjmy się samej strukturze urządzeń grzewczych, o jakie wnioskują Polacy. Łącznie o pompy ciepła wnioskowano 189 254 razy, a o inne źródła 390 844 razy.

Materiał opracowano dzięki uprzejmości NFOŚiGW, który udostępnił szczegółowe dane z programu Czyste Powietrze.